Obraz (1425)

Jestem dziewczynką, jestem chłopcem

nie przez dziecko konfliktowych uczuć: ciekawości, przeżywania przyjemności i jednoczesnego strachu przed karą, poczucia winy za podejmowanie zachowań zakazanych (Beisert, 1991), ograniczonej lub powierzchownej wiedzy o seksualności człowieka, trudności w podporządkowaniu zachowań seksualnych posiadanej wiedzy i podejmowania ryzykownych zachowań seksualnych (Dyson, 2005; Mabray i Labauve, 2002; Weaver, Smith i Kippax, 2005).

Opisane na drugim krańcu kontinuum podejście skrajnie liberalne traktuje seksualność dziecka jako właściwość przydaną mu od urodzenia i wartą stymulacji. Ekspresja seksualna dziecka traktowana jest zatem jako normalna, pożądana, jest pozytywnie wartościowana, a dziecko zachęca się do podejmowania doświadczeń o charakterze seksualnym. Powyższa postawa wobec zachowań seksualnych dziecka bliska jest opisywanym przez Boltona i współpracowników (Balton i in., 1989; Beisert, 2004) środowiskom rodzinnym, w których dochodzi do nadużyć wobec seksualności dziecka. Są to: środowiska przywalające, w których dorośli nie ingerują i nie kierują rozwojem seksualnym dziecka, narażając je na kontakt z informacjami/doświadczeniami przypadkowymi, nadmiernymi, oraz środowiska uwodzące i jawnie seksualizujące, w których dziecko włączane jest w kontakty seksualne z innymi osobami, także dorosłymi, w zróżnicowanych formach (rozmowy, wspólne zabawy, kontakty ekstra- i intragenital-ne). Jako konsekwencje tego rodzaju skrajnie liberalnej postawy wobec ekspresji seksualnej dzieci wskazuje się: brak rozeznania dziecka we własnych doświadczeniach i w normach społecznych regulujących ekspresję seksualną oraz doświadczenia wykorzystania seksualnego.

Jedną z propozycji normy seksuologicznej dla dzieci i młodzieży można znaleźć w książkach Marii Beisert (2006b, 2008). Propozycję tę należałoby umieścić w środkowym obszarze kontinuum zarysowanego przez Beverly Biehr. Opiera się ona na po-clobnych założeniach, jak przedstawione w dotychczasowych rozważaniach podejścia life-span do analizy rozwoju seksualnego oraz jego wielorakich powiązań z innymi sferami rozwoju. Wskazuje jednocześnie granice normy zachowań seksualnych dzieci i młodzieży.

Ramka 4.8. Kryteria normy seksuologicznej dla dzieci i młodzieży (wg M. Beisert)

Maria Beisert opiera autorską propozycję normy seksuologicznej na tezie, zgodnie z którą w ocenie zachowań seksualnych dzieci konieczne jest posługiwanie się odrębną normą niż w ocenie zachowań osób dorosłych. Przemawiają za tym cechy dziecięcych zachowań: ich różnorodność, rozwojowa zmienność oraz niedojrzałość formy. Z tego względu proponuje posługiwanie się zestawem kryteriów, których łączne spełnienie pozwala uznać zachowanie za mieszczące się w granicach normy.

Zachowanie seksualne prezentowane przez dziecko mieści się w obszarze normy, jeśli:

1.    nie utrudnia realizacji zadań rozwojowych przewidzianych dla danego okresu,

2.    mieści się w repertuarze zachowań seksualnych charakterystycznych dla danego wieku,

3.    dokonuje się między osobami będącymi w zbliżonym wieku (poziomie rozwoju),

4.    oparte jest na zasadzie dobrowolności,

5.    prowadzi do realizacji celów seksualnych (uzyskania przyjemności, utrzymania więzi),

6.    nie narusza zdrowia,

7.    nie narusza w sposób rażący przyjętego porządku społecznego.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Beisert, 2006b, 2008.