OMiUP t2 Gorski)1

W przypadku przedstawionym na rys. 7.30a pompa 2 pracuje z wydajnością zerową i nie wymusza ze swej strony czynnika roboczego w rurociągach. Przy założeniu, że na płetwę sterową nie działają żadne siły zewnętrzne (tzn. statek stoi np. w porcie na gładkiej wodzie), to wewnątrz cylindrów roboczych A, B, C i D panuje stałe ciśnienie i nurniki nie zmieniają swego położenia, utrzymując przez cięgna 5 i 6 w stałym położeniu również sterownicę 7 i płetwę steru 8.

Jeśli zostanie włączona pompa do pracy tak, że przepływ czynnika roboczego będzie przebiegał zgodnie ze strzałkami na rys. 7.30b, do cylindrów A oraz D zacznie napływać olej o ciśnieniu roboczym pompy, a jednocześnie nastąpi zasysanie oleju połączone ze spadkiem ciśnienia z cylindrów B oraz C. W efekcie występujących sił nurnik 3 przesunie się w prawo, zaś nurnik 4 w lewo, a równocześnie — przez działanie cięgieł 5 i 6 nastąpi wychylenie płetwy steru w prawo o kąt -a.

Zatrzymanie pracy pompy 2, czyli ustawienie jej w takiej pozycji, aby wydajność wyniosła zero (jak na rys. 7.301?) spowoduje zatrzymanie się płetwy steru w nowym położeniu, wychylonym o kąt ~ot od położenia środkowego. W nowym położeniu płetwę sterową będzie utrzymywać panująca równowaga ciśnień po obu stronach nurników.

Uruchomienie pracy pompy 2 w taki sposób, aby przepływ czynnika odbywał się zgodnie ze strzałkami (jak na rys. 7.30c) spowoduje przesunięcie nurników w odwrotnym kierunku i wychylenie płetwy sterowej w drugą stronę o kąt +a.

W praktyce urządzenie sterowe na statku znajduje się w zupełnie innych warunkach, a na płetwę sterową i na trzon sterowy działają różne siły, wynikające np. z opływu płetwy, falowania morza itp. W takim przypadku ciśnienie w cylindrach roboczych wynika w każdej chwili z warunków równowagi, istotnie zależnych od momentu wypadkowego na trzonie sterowym, powstającego z sił hydrodynamicznych i sił tarcia. Zmianom opływu płetwy sterowej towarzyszą z reguły zmiany ciśnienia w cylindrach (przy zerowej wydajności pomp), a przy większych uderzeniach fal może dochodzić nawet do otwarcia zaworów bezpieczeństwa, a więc do niezamierzonych ruchów płetwy.

W momencie rozpoczęcia pracy pompy (lub pomp), a więc w momencie rozpoczęcia ruchu czynnika roboczego w rurociągach, ciśnienia w cylindrach maszyny zmieniają się odpowiednio do warunków równowagi dynamicznej całego urządzenia sterowego.

Na rys. 7.30 przedstawiono hydrauliczną maszynę sterową z siłownikami roboczymi typu nurnikowego. W praktycznych rozwiązaniach hydraulicznych maszyn sterowych spotyka się również siłowniki innych rodzajów, które przedstawiono schematycznie na rys. 7.31. Są to siłowniki:

—    nurnikowe (rys. 7.31a),

—    tłokowe jedno tłoczy s ko we (rys. 7.311?),

—    tłokowe dwutłoczyskowe (rys. 7.31c),

—    łopatkowe (rys. 7.3\d).

291