OMiUP t2 Gorski76

— szybka zmiana intensywności i kierunku działania,

najbardziej korzystne stają się rozwiązania, w których zarówno zmiana kierunku, jak i intensywności przepływu strumienia wody odbywają się na śrubie steru, a więc rozwiązania ze śrubami sterowymi o zmiennym skoku. Jednakże wymaga to stosowania dodatkowych urządzeń i instalacji zmiany skoku i odwodzenia.

Przykład typowego rozwiązania steru strumieniowego ze śrubą o zmiennym skoku pokazano na rys. 7.97. Jest to ster strumieniowy typu BC-16-5 produkcji Zamech-Liaaen.

Napęd śruby przekazywany jest — podobnie jak w sterze strumieniowym BF-16-5 — przez wał 2, przekładnię i wał śrubowy 2 ułożyskowany na dwóch łożyskach rolkowych.

Zmianę skoku śruby uzyskuje się przez przesuw poosiowy mechanizmu 5. Jest on osadzony na wałku 6, na którym również znajduje się tłok 4 siłownika hydraulicznego. Dopływ oleju sterującego do przestrzeni z prawej strony tłoka 4 odbywa się rurociągiem 7 i kanałami 9 oraz 22 do przestrzeni z lewej strony tłoka rurociągiem 8 i kanałem 20. Ruch tłoka siłownika, a więc i kąt ustawienia śruby przekazywany jest przez układ sprzężenia zwrotnego 22. Wnętrze przekładni, wraz z układem rozrządu wypełnione jest olejem. Przestrzeń ta jest uszczelniona przed przeciekami, podobnie jak w rozwiązaniu przedstawionym na rysunku 7.96.

Na rys. 7.98 przedstawiono rozwiązanie steru strumieniowego ze śrubą nastawną firmy Ka-Me-Wa. Wewnętrzny poprzeczny timel o przekroju kołowym mieści pędnik, którym jest czteroskrzydłowa śruba nastawna napędzana silnikiem elektrycznym 7, przez wał ze sprzęgłem 6 i stożkową przekładnią zębatą 5. Odpowiedni kąt ustawienia skrzydeł 2 śruby ustala się za pomocą siłownika hydraulicznego z tłokiem 4. W rozwiązaniach firmy Ka-Me-Wa w jednym końcu obudowy śruby znajduje się mechanizm napędu i przekładni, w drugim zaś mechanizm zmiany skoku śruby.

Obudowa zamocowana jest w poprzecznym tunelu za pomocą sześciu prowadnic o opływowych kształtach przestawionych względem siebie o 60°. W nowszych rozwiązaniach konstrukcyjnych spotyka się stery z trzema rozporkami rozstawionymi co 120°. Ma to na celu zmniejszenie wymiarów steru i zmniejszenie oporów przepływu poprzecznego strumienia wody. W rozwiązaniu przedstawionym na rys. 7.98 zarówno wał napędowy, jak i przewody olejowe oraz układ wskaźnika wychylenia skrzydeł śruby przechodzą przez wnętrze jednej prowadnicy.

W rozwiązaniu pokazanym na rys. 7.98 wnętrze obudowy steru, zarówno od strony przekładni, jak i od strony rozrządu oleju wypełnione jest całkowicie olejem. Odpowiednie jego ciśnienie, wyższe od ciśnienia wody omywającej śrubę steru, jest utrzymywane dzięki zbiornikowi grawitacyjnemu oleju 20 umieszczonemu na odpowiedniej wysokości ponad najwyższą linią wodną statku, tak aby zrekompensować różnicę gęstości oleju i wody i otrzymać dodatkową, żądaną nadwyżkę ciśnienia oleju. Ma na celu zabezpieczenie mechanizmu śruby nastawnej przed ewentualnym wdarciem się wody morskiej do wnętrza, a jed-

376