owady I (48)

Rząd - sialkoskrzydłe (sicciarki)

Sn to owady o cienkich, siatkowato użytkowanych skrzydłach. Bardzo słabo latają. W czasie spoczynku skrzydła układaja dachówkowato na odwłoku. Cecho charakterystyczna larw tych owadów jest budowa ich narządów gębowych: szczęki tworzą uzębiony ryjek, za pomocą którego owad chwyta ofiarę, a następnie oblewa ja sokami trawiennymi. Ho pewnym czasie upłynnione ciało ofiary zostaje wessane do jamy gębowej. Larwy i owady dorosłe prowadza drapieżny tryb życia. Odżywiają się głównie mszycami. Większość siatkoskrzydłych prowadzi lądowy tryb życia. W Polsce występuje około ')() gatunków owadów należących do siatkoskrzydłych.

Rząd - wielkoskrzydłe

Przedstawiciele tego rzędu maja dwie pary podobnych do siebie skrzydeł. Sa one jednak mniej delikatne i słabiej użyłkowane niż u owadów należących do rzędu siatkoskrzydłych (sieciarek) (oba rzędy sa ze sobą spokrewnione). Drapieżnikami sa jedynie larwy, gdyż postacie dorosłe, mimo rozwiniętych narządów gębowych, w ogóle nie pobierają pokarmu. Larwy żyją w wodzie. Ich ciało jest wydłużone, a na odwłoku znajdują się szczątkowe odnóża. W Polsce rząd ten reprezentowany jest tylko przez 2 gatunki owadów.

Rząd - wielbłądki

Owady te występują głównie w lasach, lecz sa spotykane również w zadrzewieniach śródpolnych i w sadach. Postać ie dorosłe żyją na drzewach, sa bardzo żarłoczne i prowadza drapieżny tryl) życia. Atakują owady, zwłaszcza mszyce. Larwy żyjące pod kora drzew niszczą głównie korniki. Wielbłądki, chociaż ostatnio rzadziej występują, odgrywają duża rolę w zwalczaniu mszyc i roztoczy w sadach i lasach. W Polsce występuje tylko f> gatunków tych owadów.

Rząd - muchówki (dwuskrzydłc)

Owady należące do tego rzędu można łatwo rozpoznać. Ich cecha charakterystyczna jest obecność tylko pierwszej pary skrzydeł. Druga para jest zredukowana, a pozostałością po nich sa tzw. przy-zmianki. Pełnia one prawdojxxlobnie rolę kontrolno-stabilizacyjna

a

w czasie lotu. Biologia muchówek i ich przystosowanie się do warunków życia wskazują na ogromna różnorodność form tych owadów. Muchówki maja duże znaczenie w przyrodzie i w życiu człowieka. Owady dorosłe zapylają kwiaty, formy drapieżne przyczyniają się ilu naturalnego zwalczania owadów roślinożernych, zaś larwy muchówek beznogie, robakowate, często z mocno zredukowana głowa - odgrywają bardzo ważna rolę w przyrodzie, odżywiając się zarówno martwymi, jak i żywymi tkankami roślin i zwierząt lub też odchodami ssaków i ptaków. Muchówki, |x>za tym, że przyspieszają rozkład substancji organicznych, znajdujących się na powierzchni ziemi, sa również niezastąpionym źródłem białka dla wielu ptaków, płazów i ssaków owadożernych. W Polsce stwierdzono występowanie około 7000 gatunków muchówek. Omawiane w lej książce muchówki należa do następujących rodzin:

łowikowate, dziewierkowato, wujkowate;

rac zyc owale, bzygowate, zwieskowate.

Rząd - błonkoskrzydłe (błonkówki)

Reprezentanci tego rzędu maja cztery błoniaste, przezroczyste, słabo użytkowane skrzydła. Tylna para skrzydeł jest wyraźnie mniejsza od przedniej, obie zaś połączone sa szczecinkami. Większość błonkówek doskonale lata. Niektóre formy maja skrzydła uwstecznione (np. robotnice mrówek). Rząd błonkówek podzielony jest na dwa fjodrzędy: rośliniarki i slylikoodwłokowe (słylikówki). Oo grupy stylikoodwłokowych należa żadłówki - jedyne owady tnajace żądło. |est ono przekształconym podkładeł-kiem, które pierwotnie służyło do składania jaj i występuje jedynie u samic. W skład aparatu żgdfowego wchodzą dwie szczecinki kłujące, zakończone haczykami, oraz rynienka połączoną z gruczołem jadowym. Żądło wysuwane jest podczas zginania się końcowej części odwłoka. Niektóre owady błonkoskrzydłe charakteryzuje społeczny tryl) życia. Oprócz płodnych samic królowych, występują bezpłodne samice - robotnice (mrówki, osy, trzmiele, pszczoły miodne).

Dorosłe owady odżywiaj.) się głównie pokarmem zawierającym cukier (nektar kwiatów, owoce, spadż mszyc itp.l. Pobierając pokarm, zapylaj.) jednocześnie rośliny. Bardzo ważna rolę w gospo-

9