obraz6 (24)

krytykę, jak i poprzez przezwyciężenie prostego i nieokreślonego pogrążenia się w snach. Optymizm Bache-larda, bardziej sprecyzowany niż optymizm Junga, usprawiedliwia się przez samo dokładne wskazanie pola swoich zastosowań: „prostotę” ⁵¹ języka poetyckiego. Jednakże można, wychodząc poza tego „ducha dzieciństwa”, tę świętość, a przynajmniej tę „szczęśliwość”, którą osiągnął Bachelard — na nowo postawić pytanie, nie odrzucając przy tym istotnego dziedzictwa filozofii Marzenia poetyckiego, o całość tego, co wyobrażeniowe, i uzyskać w doświadczeniu świadomości dostęp nie tylko do poezji, lecz także do starych mitów, do rytuałów, które odgraniczają religie, do magii i neurozy. Inaczej mówiąc, po Bachelardzie nie pozostało nic innego, jak „uogólnić” zacieśnioną antropologię autora Poetyki marzenia, wiedząc dobrze, iż to uogólnienie, na mocy samej metody, może być tylko jeszcze większą integracją wyobrażeniowych mocy w łonie aktu świadomości.

POZIOMY ZNACZENIA I ZBIEŻNOŚĆ HERMENEUTYK

Symbol zawsze, w każdym kontekście ujawnia podstawowej jedność różnych stref rzeczywistości.

Mireća Eliade, Traktat o historii religii, s. 445.

Ażeby uogólnić antropologię tego, co wyobrażeniowe, wypada więc nam, paradoksalnie, zastosować pewną „psychoanalizę przedmiotową” do samej sfery wyobrażeniowej, aby w ten sposób oczyścić ją ze wszystkich pozostałości kulturowych i sądów wartościujących, które poprzednio wymienieni myśliciele bezwiednie przejęli w spadku po potrójnym obrazo-burstwie Zachodu. Najpierw trzeba było odrzucić metody czysto redukcyjne, mające na celu jedynie semiologiczny naskórek symbolu, a następnie wyśledzić pozostałości racjonalistycznych przywilejów, które przebijają nawet w symbolice Cassirera, kiedy ten ostatni przecenia jeszcze naukę w stosunku do mitu. Trzeba było także odkryć, poza rozważaniami Bachelar-da, właśnie ten uprzywilejowany punkt, w którym linia nauki i linia poezji komplementarnie się rozumieją w ich sprzecznym dynamizmie i pochłaniają się w tej samej funkcji Nadziei. Wreszcie trzeba było wyminąć niebezpieczeństwo pogrążenia się w paradoksalnym

95