P1080152 resize

bliższym sąsiedztwie, w czasie których odkryto łużyckie i wczesnośredniowieczne umocnienia obronne.®

Do znacznego ożywienia prac badawczych na Wzgórzu Zamkowym doszło w 1067 r. w związku z intensyfikacją odbudowy zamku. Badania archeologiczne musiały wyprzedzać planowane wykopy budowlane lub przynajmniej obejmować je nadzorami archeologicznymi. W latach 1073—

-1974 intensyfikacja prac była tak wielka, że do realizacji wykopów

fundamentowych wprowadzono w niektórych wypadkach koparki mechaniczne (wykopy 2 i 3/73 oraz 1/74). Zgodnie z wszelkimi wymogami metody archeologicznej zrealizowano wykop na środku dziedzińca głównego - 1/67,® wykop w północno-zachodniej części dziedzińca - 1/73 oraz

w północno-wschodniej części dziedzińca menniczego -— 2/74. Metodę przyspieszonych badań zastosowano z konieczności w wykopie 1/74 zrealizowanym w południowo-wschodnim narożniku dziedzińca głównego,

gdzie warstwy górne — związane z budynkami zamkowymi - usunięto

koparką.

Nadzorami archeologicznymi objęto wykopy 1/68 w północnej skarpie zamku,⁷ w piwnicach skrzydła południowego⁸ oraz wykopy 2/73 w łączniku między skrzydłem zachodnim a menniczym i 3/73 na dziedzińcu głównym.

Przedmiotem niniejszego opracowania są pozostałości osadnictwa ludności kultury łużyckiej odkryte w wykopach 1/67. 1-3/73 i 1/74 obejmu

jących w sumie powierzchnię ca 400 m². W wykopach 1/67 i 1—2/73 odkryto jedną warstwę osadniczą i związane z nią obiekty, z wykopu 1/73 wydobyto skarb brązowy a w wykopie 1/74 zdołano na dużej przestrzeni wyróżnić dwa poziomy osadnicze interesującej nas kultury. Wydobyto dużą ilość ułamków naczyń, kości zwierzęcych i kilkanaście przedmiotów wykonanych z różnych surowców.

W^{1 2} niniejszej pracy, ze względu na dużą ilość materiałów, zastosowaliśmy inną — niż dotychczas stosowane - metodę prezentacji źródeł ce

ramicznych. Ceramikę z wykopu 1/74 potraktowaliśmy wnikliwie nie tylko pod wzglądem cech formalnych, ale również morfologicznych, zaś z pozostałych wykopów przedstawiliśmy ogólniej, głównie pod kątem

cech formalnych. Powodem takiego postępowania było to, ze w wykopie 1/74 zebraliśmy największą ilość ułamków i to w dodatku z odcinka o zachowanym dwupoziomowym układzie osadnictwa łużyckiego, co daje możliwość śledzenia w czasie ewentualnych przemian w zakresie budowy naczyń, składu domieszki itp. Zakładamy, Ze traktując jako reprezentatywne wyniki uzyskane we wspomnianym wykopie, można Je będzie rozciągnąć również na materiały z innych.

W prezentowaniu materiałów, szczególnie z wykopu 1 74, zastosowaliśmy tabele ograniczające opisy do niezbędnego minimum.

’ Kości zwierzęce wydobyte z wykopów 1/67 i 1/74 zostały’ określone pod wzglądem zoologicznym przez prof. dr M. Kubasiewicza i dr J. Gawlikowskiego z Zakładu Anatomii Zwierząt Akademii Rolniczej w Szczecinie a ekspertyzy szczątków ludzkich dokonał dr F. Rożnowski z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku, za co składam Im serdeczne podziękowanie.

Na koniec należy wspomnieć, te badania, o których mowa. finansował Urząd Wojewódzki — Wydział Kultury i Sztuki w Szczecinie, jako główny inwestor odbudowywanego Zamku Książąt Pomorskich.

Część I. MATERIAŁY 1. WYKOP 1/8“

Lokalizacja wykopu na ryc. 1,1. Wymiary 22,5X5 m, z tym, że do calca zdołano dotrzeć tylko w części środkowej. Poza warstwą łużycką odsłonięto tu bogate nawarstwienia wczesno- 1 późnośredniowieczne. W badanym miejscu strop warstw geologicznych wystąpił na głębokości 18.48—19.35 m n.p.m. ze spodkami w kierunku południowym I wschodnim. Calcem była tu zielonkowożółta, silnie zbita glina zwałowa z przymieszką żwirku 1 piasku oraz drobnych kamieni. W glinie zaobserwowano występowanie ciemnobrunatnych zacieków. Należy dodać, że między stropem calca a spągiem warstwy XX (łużyckiej) nie zaobserwowano występowania warstwy humusu pierwotnego.

Warstwa XX

Czarna próchnica, silnie, spłaszczona, miejscami z domieszką grudek gliny-W obrębie warstwy występowały pojedyncze kamienie o średnicach dochodzących do 10 cm. Miąższość, warstwy dochodziła do 20 cm. Strop jej zalegał na wysokości 10.24—19,80 m n.p.m. Górna część' warstwy została naruszona, przez osadnictwo wczesnośredniowieczne (ryc. 1.2). Z opisywanym poziomem wiążą się trzy. jamy. s których nr 1 i 2 mogą być pozostałościami obiektów mieszkalnych.(ryc 13). .

Inwentarz uiorśfwy XX

Płaski, krążkowały przęślUc gliniany zdobiony z jednej strony dołeczkami (ryc 1.5, i). Wymiary: średnica 5 cm. grubość 1,1 cm, średnica otworu 0,T cm

9

1

* T. Wleczorowskl. Kilka utooff to sprawce ruynifc&io badań trrcftct>lOQicxnycH na Star^/m Mieście to Szczecinie, ..Szczecin-. R. 1050. zeszyt 11/12. ■. O n.

•    EL Cnotliwy. R. Rogoiz, Badania arc?ieolofficznc sta Wzgórzu Zamleotoym to Socsectale to latach 1067—1066. „Sprawozdania Archeoloflczne", t. 22. 1070. s. 131 n.

*    E. Cnotliwy, R. Rogotz. A. Kąstnowskl, Badania obronnego toalu to północna! •karpi² ZamJea Ks(qżar Pomoraklcft to Szczecinie, „Materiały' Zachodniopomorskie”, t. XIIL 1007. s. 143 n.

2

   E. Cnotliwy, T. Nawrolsld. R. Rorosz, Wyniki badań archaołofflcznyeh to piiani-cach ZamkH Keiatar Posnor afefeł² w Szczecinie, „Materiały Zachodniopomorskie³.

3

t. xvnt s. ISO n.