P1100084

200 Bożena Rejakowa

o obiektach, które w danym sezonie uznano za najmodniejsze, najbardziej interesujące. Metaforyka przyciąga uwagę odbiorcy tekstu skuteczniej niż mówienie wprost (samego projektanta, dziennikarza).

Przyjrzyjmy się zjawisku bliżej: /.../ Znów króluje sukienka prince-ska (Twój styl, 3/91). Personifikując, sugestywniej zwracamy uwagę na najmodniejszy w danym sezonie model czy kolor sukienki: To nieprawda, że różowy kolor się przeżyli Powrócił w glorii i będzie panował (Imperium, 16/ 99) niż orzekając, że będzie modny. W stwierdzeniu: róż będzie panował zawarte jest zapewnienie, że jego silna pozycja w modzie się utrzyma. Podobnie w przykładzie: Garnitury z surdutową marynarką (...), ich królowanie zostało prolongowane (Życie na gorąco, 43/99);

Metaforyka królowania, panowania sprzyja stopniowaniu, wyróżnieniu, zapamiętywaniu najważniejszego z faktów i pomaga kierować zachowaniem odbiorcy tekstu. Podobną rolę pełnią personifikacje wykorzystujące nazwy: król (czego), królowa (czego). Za ich pomocą, podobnie jak w przykładach wyżej wymienionych, skutecznie udaje się wyeksponować: a) najmodniejsze style: Styl marynarski - nie koronowany król wakacyjnej mody (Tina, 23/99); b) najmodniejsze stroje: Garnitur - król sezonu (Świat kobiety, 11/97); To było wiadomo już od paru miesięcy - królową tego lata będzie sukienka (Gwiazda, 6/97); c/ najmodniejsze kolory: Królem po latach zapomnienia będzie błękit (Świat kobiety, 7/96); Czerń jest nadal królową nocy, ale w dzień oddaje berło jaskrawym kolorom (BI, 3/95).

Najładniejsza, najpopularniejsza tkanina ma szansę uzyskać przydomek królowej tkanin. Innym sposobem zaakcentowania wyjątkowego piękna, niezwykłej jakości i ceny jest odwołanie się do wysokiego statusu społecznego, na przykład dziedziczonego tytułu rodowego; Kosztowna koronka, ary-stokratka wśród tkanin, zajmuje w najnowszej modzie miejsce godne jej szlachetnego pochodzenia. Jak przed wiekami jest wcieleniem delikatności, kobiecego powabu i.. (ze względu na cenę) niedostępności (Elle, dodatek, 1997).

Sugestywnie, za pomocą personifikacji, wskazuje się na najpopularniejsze, najczęściej kupowane, najważniejsze obiekty. Mówimy o nich:

- bohater, bohaterka: Także Twoje sweterki niech rozświetla kolor — bohater naszej kolekcji (Życie na gorąco, 15/98); Dziś kurtki są najpopularniejszymi, najczęściej kupowanymi okryciami. Są też bohaterkami rewii (101 Porad, 10/96).

- gwiazda: Gwiazdą sezonu jest kamizelka (Elle, dodatek, 1995).

-faworyt, faworytka: Czerń - absolutny faworyt mody (Woman, 4/98); Urocze balerynki, beżowe mokasyny lub czarno-białe pantofle pensjonarek. Przy większej zaś okazji zastąpią je faworytki sezonu; czółenka na niewielkim „kieliszku” {BI, 1 /96); Spodnie to faworyt sezonu. Dlatego proponowane są w różnych wariantach - proste, dzwony, capri, szorty, bermudy {Zwierciadło, 8/97).

- lider: Liderem jest sukienka {Moda top, 2/92).

Metaforyka wskazująca na wyróżnienie w jakiejś dziedzinie ma swoje odzwierciedlenie w związkach frazeologicznych; Dżins pojawił się na pokazach wiosenno-letnich kolekcji i święcił tam prawdziwe triumfy {Sukces, 4/ 99); Strój może być jak najprostszy, ale pantofle eleganckiej damy muszą być pierwsza klasa! {BI, 1/96); Rej wodzi sukienka princeska, bez rękawów {Twój styl, 3/91); Bluzka koszulowa /.../ robi ostatnio zawrotną karierę. W poprzednim sezonie grała pierwsze skrzypce w wersji sukienkowej {Elle, dodatek, wiosna-lato 1997).

2. Metaforyka zbudowana na schemacie więzi rodzinnych

W naturze człowieka jest głęboko zakorzeniona potrzeba przebywania w bliskości innego człowieka, a co za tym idzie, również skłonność do tworzenia więzi rodzinnych⁶. Jedność, wspólnotami odbierana jako wartość pozytywna. Taka perspektywa staje się widoczna w interesującym nas świecie przedstawionym, w którym ujawnienie więzi między opisywanymi obiektami jest równoznaczne ze wskazaniem na idealną harmonię, ład, będące gwarancją pozytywnych doznań zmysłowych. Wskazówek, w jaki sposób to można osiągnąć, oczekujemy od dziennikarzy. Ci znakomicie wyczuwają nasze potrzeby, rozbudowując schemat. Spójrzmy na nazwę rodzina. Za jej pośrednictwem ujawnia się przynależność obiektów (ubrań, kolorów) do wspólnego zbioru: Są różne wariacje krojów stójek, a także golfy, półgolfy, bo to ta sama rodzina {Przekrój, 3V99y, Beż jest zdecydowanie jasnym kolorem, ale wywodzi się z rodziny brązów {Chwila dla Ciebie, 25/97). Podobnie rzecz się ma w wypadku wyrażenia: matka stylów; A chociaż moda jest uważana za dziedzinę, w której z łatwością łamie się zasady i przekracza konwenanse, to przecież jest wierna sytuacjom, które w żumalach nazywa się matkami sty-

‘ T. P. Kraszewski (1994:33-3J), przyjmując kognitywną metodą opisu, pradstawił schematy przedpojącio-we z parametrem aksjologicznym (jtlus-minua), m.in. CZEŚĆ-CAŁOŚĆ i schemat WIĘZI. Autor twierdzi, że jedność postrzegana jest jako wartość wiążąca sią z doświadczeniami pozytywnymi, wskazując na głąboko zakorzenioną skłonność człowieka do tworzenia wiązi.