89205 P1100086

204

Bożena Rejakowa

stonosz zmartwychwstał w latach 80( Woman, 3/98). Odradzanie się ma swoje uzasadnienie w dokonujących się zmianach w modzie, w poszukiwaniu nowych wzorów lub w modyfikowaniu dawnych. Zmiany tkwią w samej naturze mody, co potwierdza Barbara Hoff w Przekroju (8/2000) pisząc: „Jeszcze nie jest tak, że wszystko jest modne. I na razie nie ma takiego pomysłu, bo to by przypuszczalnie rozłożyło cały ten interes zwany modą”. Dziennikarze wykorzystują też kategorie odradzania się, ujmują zjawiska mody jako nowe wcielenie: Nowe wcielenie małej torebki. Torebka obszyta dzianiną? A dlaczego nie? (Halo, 44/99); Nowe wcielenie dżinsu (Halo, 30/99).

Rzecz modna przez wiele sezonów uzyskuje miano nieśmiertelnej: Obok nieśmiertelnych trenczy, dyplomatki, jesionki (Kobieta i życie, 28/99); Kurtki /.../ wraz ze spodniami z tej samej tkaniny tworzą ciekawą alternatywę dla nieśmiertelnego garnituru (Sukces, 11/99).

4. Metaforyka życia w świecie kultury

Świat przedstawiony może również przypominać określone etapy życia społeczeństw w świecie, w którym panuje ściśle określony porządek, obowiązuje system prawny i zwyczaje uwarunkowane kulturowo. Przejawia się to w metaforyce :

-związku małżeńskiego (o nim była już mowa w p.2);

- uzyskania określonych praw: Równouprawnienie spodni i spódnic, te ostatnie długie i sute, spodnie raczej wąskie, marzeniem są oczywiście skórzane (Filipinka, 1/97); Majtki i biustonosze /.../ stały się pełnoprawnym ubraniem (101 Porad, 9/98); Duża koszula /.../ kiedyś była tylko dodatkiem do kostiumu. Dziś jest ubraniem pełnoprawnym (Gospodyni, 41/99); Może już trochę mniej nosi się odsłoniętych piersi pod przezroczystym materiałem, choć jeśli ktoś chce... Ale to już się trochę opatrzyło. Pod przezroczyste nosi się bieliznę czarną. Czarny stanik zyskał obywatelstwo (Przekrój, 50/96). W tej grupie można by umieścić też awans i nobilitację ubrań: Awans bielizny (BI, 1/95); Awans garnituru to następstwo popularności spodni (Zwierciadło, 10/96); Irlandzkie pulowery uzyskały nobilitację, (...) towarzyszą wizytowym kreacjom (Na żywo, 23/99).

Dla rzeczy, które przestały być modne przewidujemy przejście na emeryturę: „Moda Top” nie odżegnywała się nigdy od krótkich ciuszków stwierdzając, że poszły na emeryturę (Moda top, 4/93), lub pogrzeb: W „Galleria Arte Moderna” odbyła się uroczystość żałobna, czyli pożegnanie damskiej marynarki za sprawą „Gattinomego” (Przekrój, 18/98).

Możliwe staje się przyjęcie w poczet wspólnoty religijnej (konfirmacja lnu): Sukces miękkich i powiewnych tkanin. /.../ Konfirmacja lnu (Moda top, 2/94).

Personifikacja bawi, wzmacnia ekspresywność wypowiedzi. Jak widać, za jej pośrednictwem sugestywnie przekonuje nas się o istotnych zmianach w modzie, zob.: konfirmacja lnu, kolorystyczne małżeństwo, o potrzebie przełamywania barier w wyborze stylu lub sposobu ubierania się, zob.: uzyskanie obywatelstwa przez czarny stanik, równouprawnienie spodni i spódnic; o hierarchii ważności przedmiotów: awans garnituru; nobilitacja irlandzkiego pulowera (zob. podobieństwo do władzy, p. 1.), o wyjściu czegoś z mody, zob. emerytura krótkich ciuszków, ewentualnie o definitywnym pożegnaniu, rozstaniu się z czymś, zob. uroczystość żałobna ku czci damskiej marynarki.

Przegląd sposobów kreowania ŚWIATA UBRAŃ, MATERIAŁÓW, KOLORÓW I STYLÓW nie jest skończony. Można wyróżnić jeszcze wiele innych modeli metaforycznych. Choć różnią się one między sobą już teraz można stwierdzić, że odzwierciedlają realia otaczającego nas świata. Nie zawsze jednak jest to świat — jak było w większości przedstawionych tu przypadków — radosny, beztroski.

Bibliografia

Dobrzyńska, T., 1988, „Uwarunkowania kulturowe metafory”, [w:] Konotacja, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 155-169.

Lakoff, G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, tłum. T.P.Krzeszowski, Warszawa.

Krzeszowski, T.P., 1994, „Parametr aksjologiczny w przedpojęciowych schematach wyobrażeniowych”, [w:] Etnolingwistyka 6, red. J. Bartmiński, s. 29-53.

SJP — Słownik języka polskiego, red. M.Szymczak, t.1-3, Warszawa, 1978-1981.

Czasopisma cytowane:

ams, Burda, Burda International (BI), Elle, Filipinka, Gospodyni, Gwiazda, Halo, Chwila dla Ciebie, Imperium, Kobieta i życie, Moda top, Naj, Na żywo, Olivia, Panorama, Przekrój. 101 Porad, Sukces, Świat kobiety, Tina, Twój styl, Uroda, Viva, Woman, Zwierciadło, Życie na gorąco.