P1110710

przodku urabia go pasami szerokości głowicy, przy czym sposób kierowania ruchami organu warunkuje kształt wykonywanego wyrobiska.

Pierwszy kombajn tej grupy pokazany w tabl. 1 jest kombajnem łańcuchowym firmy Joy typu Cóntinuous Miner. .Organ urabiający w postaci pięciu równolegle umieszczonych łańcuchów skrawających ma możliwość ruchów pionowych i poziomych. Przodek urabia się pąsami szerokości' organu, w kierunku od spągu do stropu. TSombajny łańcuchowe przeznaczone są do wykonywania chodników prostokątnych w pokładach węgla.

Kombajny tarczowe lub bębnowe reprezentuje kombajn tarczowy firmy Lee-Norse. Organ urabiający tego kombajnu, w postaci czterech tarcz uzbrojonych nóźamTnimieszczony jest na ramieniu wysięgnikowym. W czasie urabiania ramip wykonuje ruchy w płaszczyźnie pionowej, tarcze niezależnie od ruchu obrotowego wykonują oscylacyjne ruchy w płaszczyźnie poziomej i tynLsposobem urabiany jest przodek szerokości równej szerokości, organu urabiającego. Wykonanie szerszego chodnika wymaga zmiany położenia kombajnu. Kombajny tego typu przeznaczone są do drążenia chodników o przekroju prostokątnym.

Ostatnią zasadniczą grupę kombajnów urabiających przekrój chodnika częściami stanowią kombajny o małym organie urabiającym w postaci stożka, kuli czy dwóch półkul, umieszczonym na ramieniu wysięgnikowymT" Ruchy organu urabiającego w płaszczyźnie pionowej i poziomej pozwalają na wykonywanie chodnika o dowolnym kształcie oraz w przypadku drążenia chodników węglowo-kamiennych umożliwiają oddzielne wybierania. węgla-i-kamienia.

Jak wykazały doświadczenia ostatnich dwudziestu lat, ten typ najlepiej odpowiada warunkom górniczym panującym w kopalniach europejskich i stał się dominującym typem w mechanizowaniu drążenia chodników. Kombajny tego typu produkowane są w ZSRR, RFN, Austrii, Wielkiej Brytanii i WRL.

W polskim przemyśle węglowym mechanizacja drążenia chodników opiera się w głównej mierze na kombajnach importowanych z ZSRR, Austrii i Wielkiej Brytanii. Ostatnio w Polsce uruchomiono, w kooperacji z austriacką firmą Yóest Alpine, produkcję kombajnu AM-50.

1.4. ZAKRES ZASTOSOWANIA KOMBAJNÓW Wytrzymałość skał

Specyfika kombajnów chodnikowych rozwijanych w krajach europejskich leży w tym, że kombajny te przeznaczone są do robót przygotowawczych do drążenia przeważnie chodników węglowych i węglowo-kamiennych z przybierkami stropu i spągu. Niejednorodność urabianego 10 materiału, tj. węgla i towarzyszących mu skał, różna wytrzymałość, śeie-

rąjność i uwarstwienie powodują znaczne trudności w urabianiu, wpływające w dużym stopniu na efektywność pracy kombajnów.

W katalogach i prospektach reklamowych kombajnów chodnikowych, przy określaniu skał przewidywanych do urabiania, przyjęto podawanie ich wytrzymałości na ściskanie. Wytrzymałość na ściskanie węgla wynosi 20 do 30 MPa (200 do 300 kG/cm*), dla skał mu towarzyszących, jak łupki ilaste, piaszczyste, miękkie piaskowce itp., wytrzymałość ta może dochodzić do 100 MPa (1000 kG/cm*), a dla piaskowców dochodzi niekiedy do 170 MPa (1700 kG/cm*). Jak widać z tych danych, rozpiętość w wytrzymałości jest bardzo duża i stosowane obecnie noże skrawające nie są w stanie urabiać twardszych piaskowców. W praktyce jednak o możliwościach urabiania nie decyduje tylko sama wytrzymałość skał, lecz tafc-w ich struktura. Skały, w których drążone są chodniki, nie mają budowy jednorodnej, a składają się na ogół z warstw o różnej wytrzymałości, mających wewnętrzne szczeliny i pęknięcia ułatwiające urabianie. Z tego też względu można napotkać skałę z warstwami nawet o bardzo dużej wytrzymałości, która dzięki wewnętrznym pęknięciom może być łatwiej urabialna aniżeli skała jednorodna zwięzła o znacznie mniejszej wytrzymałości.

Nie mniej ważnym czynnikiem, wpływającym na efektywność urabiania kombajnami, jest zawartość w skałach minerałów i wtrąceń powodujących szybkie ścieranie i zużywanie się noży oraz w przypadku wtrąceń, np. sferosyderytów, występowanie silnego iskrzenia podczas pracy. Szybkie tępienie i zużywanie się noży znacznie zwiększa koszt eksploatacji, a ich nagrzewanie się i iskrzenie w czasie pracy, nawet przy sprawnie działającym zraszaniu, może stwarzać niebezpieczeństwo pożaru i wybuchu.

. Stosując obecnie produkowane kombajny chodnikowe z nożami jako elementami skrawającyini uzyskuje się dobre rezultaty przy drążeniu chodników w_ węglu i miękkich skałach o wytrzymałości do_ 40 MPa (400 kG/cm²); w zależności od uwarstwienia i wewnętrznych spękań bardzo dobre,wyniki.można również nsiągnąć^y skałach o wytrzymałości docho-dzącej do 100 MPa (1000 kG/cm²), a nawet i większej.

Spągi

Jednym z ważnych czynników, warunkujących dobrą pracę kombajnu, jest rodzaj spągu. W chodnikach o miękkim spągu powinny pracować maszyny, których nacisk jednostkowy na spąg jest mały, tj. poniżej 0,1 MPa (1 kG/cm²), gdyż w przeciwnym razie maszyny te będą „tonąć” w spągu lub naruszać jego powierzchnię, co utrudnia lub nawet uniemożliwia manewrowanie nimi.

Wspomniany nacisk jednostkowy na spąg jest to wskaźnik podawany na ogół w charakterystyce maszyny, określający stosunek ciężaru maszyny

11