DSC06381 (2)

nością wszystkie sposoby działania (postępowania), przy czym f...] sposobem danego działania jest to, z jakich i z jak wzajem ustosunkowanych czynności składa się to działanie²¹1. Tak więc kierując się powyższą definicją należy przyjąć, że przez sposób będziemy rozumieć zespół czynności o charakterze praktycznym lub teoretycznym (niekiedy może to być pojedyncza czynność), stanowiących swoisty układ, wykonywanych w określonej kolejności z zamiarem osiągnięcia zaplanowanego celu.

Ogólne pojęcie „metody” stanowiło podstawę do zdefiniowania przez metodologów metody badań naukowych. Badania naukowe są działaniem specyficznym, którego istotę stanowi poznanie naukowe otaczającej rzeczywistości. Poznanie to jest realizowane w określony sposób, który nazywany jest „metodą naukową”, które to pojęcie jest bardzo bliskie terminowi „metoda badań naukowych”. Jeżeli przyjmie się, że „uprawianie nauki” polega przede wszystkim na prowadzeniu badań, to można również przyjąć, że pojęcia te są w zasadzie tożsame.

Według J. Pietera o metodzie naukowej można mówić w dwóch znaczeniach:

1)    jako o całokształcie sposobów badawczego docierania do - prawdy i pojęciowego przedstawiania prawdy poznanej,

2)    jako o sposobach uzyskiwania tak zwanego materiału nauko-| wego, czyli w znaczeniu roboczej metody badań (metody robo-I cze)²¹².

W pierwszym znaczeniu metoda naukowa jest więc rozumiana jako ogół czynności i sposobów niezbędnych do rozwiązywania problemów, pisania prac naukowych i oceny ich wyników. Jest to ujęcie bardzo szerokie, obejmujące w zasadzie wszystkie czynności składające się na działalność naukową. Będą to więc czynności związane z formułowaniem i uzasadnianiem problemów badawczych, stawianiem hipotez, doborem i konstruowaniem metod „roboczych”, technik i narzędzi badawczych, a także ze zbieraniem mate-

p T. Kotarbiński : Elementy teorii poznania logiki formalnej i metodologii nauk. Wrocław-Warszawa-Kraków 1961, s. 525.

*^K L Pieter: Op. cit., s. 25.