P1120713 resize

tiaiciEłfc au% der iruhcn JungMeuucit aus VinC* nowie Butmir hci Sunąjcvo (Oimbutau 1974. FtM    Dic toten l-lkcgcnpil/c wunlen sVd« genuuso w io aiulcrc

(ioner und Toten ni hnnpcn i \crgl Wasilewski 197*>. S. 157. pussim). Werden He i (Se Symbole - dąs ScłufT mil dem ITicpcnpil/. miicmandcr veibundcn. no wird dic Semanlik dieseji ldeogramm> docłi rechi dewtlich-

Zusanuncnfa^ncml kftarf demnach fcoge^icfell wcnlen. cliaB wir in tler Ornament%U. der

b«xmzejsci«l*cł*cn Raxic Tiiics>cr cinc nclig»oxe Symbolik ••clien nmsscn. Hci der cs darum

pcht. dte mcmchliche Secie inn Jenseil^ ku bringen. Binc Vielzałil von Hymbolitchcti \locivcn durchdnngcn undcrganrcti sich gcgenscilig. Olcichzcilig zcigen sic un. wo »»ch das Totenrcicłi befindet. nwnlich hinter dem NV.^ver. (Sort- wo dic Sonnc unlcrgchl.

Komonosmodell «s« dae wandemde Sowie, dic »icH Jedoch in Widcrwpruch «• (Sen aMrunocnischcn BcołuctMungcn hewcgi Sic vcrschicbl stch namlich vom Osden nach

---1 u, _n auf der nodbeben Solc des Himmelsgewolbcs. Dtese Tauuche SaiBt mcH

schlieBlich nul dem damaligcn magisch-religkwcn System erklńrcn. in dcm cSie Idee der binirrn Oppmiuoamr (m Art vno: Jinks - rechls". ..unten - oben“. .J)unkclhcit -Hdliekci". .wciMicfti — mannlich" usw » eine setar wichligc RolSc spiclic. d»c u. a. He*

&bcrs*rr^x von W^Z/gawif J&HUng

luna^niaauaMiiesuNLtwBMConauwmaiMwiuottiiB^ - ow^aonwwi.WMtWAWA-łmocłAW-BiSKurm *n>

Helga van den Boom

Instiiui fUr Vor- und Frtkhgcschichllichc Arehiologic der Univenitai Bonn

Ceramika jako nośnik znaczenia: rozważania nad zdobnictwem ceramiki

Naczynia z ornamentem figuralnym występują w okresie halsztackim na rozległym obszarze. Główne rejony ich występowania znajdują się na Węgrzech. w Dolnej Austrii, w Bawarii i Górnym Palaty nacie. na Łużycach,jak również nu Śląsku i w Wiclkopolscc (Gcdiga 1970, s. 108-139 i mapa 5; Dobiat 1982. mapa 1: Rcichcnbcrgcr 1995). Podobieństwa między nimi polegają głównie na silnej stylizacji ornamentów. Co zaś się tyczy ich genezy, dotychczasowe badania pozwoliły na wyznaczenie wielkiego obszaru zasięgu powiązań, gdzie motywy te się wykształciły (Bronsicd 1962, s. 135-141; Dobiat 1982. s. 309-320: Schumacher 1983. s. 84-87: von Hase 1989. s. 1033: Ncbclsick 1992. s. 408-410: Torbriiggc 1992. s. 432.436.482). Docierały tam wpływy z różnych kierunków, oddziaływując nu substrat kulturowy z okresu pól popielnicowych. Dla niektórych motywów i przedstawień jesteśmy w stanic określić bliżej rejon, skąd pochodzą (Rcichcnbcrger 1985: van den Boom 1995. s. 45 i ryc. 8). Innych natomiast musimy szukać na różnych obszarach, i w różnych okresach aż po neolit.

Zwłaszcza wyobrażenia narracyjne scen przemawiają do nas bezpośrednio. ponieważ sądzimy, żc możemy zrozumieć ich przekaz (Ryc. h. W istocie są one dzisiaj czytelne, chociaż także nie zawsze zrozumiałe (Eibner 1997). DJa każdego rodzaju postaci pojedynczych, lub narracyjnych scen. istnieje tymczasem cala gama interpretacji. Wiele objaśnień cechuje wysoki stopień dowolności. Uzyskano je przeważnie metodą historyczno-porów-nawczą. a dotyczą one szerokiego obszaru i mają dużą rozpiętość chronologiczną. Pomijają też wagę kontekstu histoiycznego i kulturowego oraz zmienności ważnych struktur symbolicznych (van den Boom 1981. s. 288; Brailhwaite 1982. s. 87; Tilley 1989. s. 191; Sinopoli 1991. s. 121; Hoddcr 1995. s. 20; Woźny 1998. s. 20). Nawet gdy określone rzeczy wyglądają jed-

183