P1180391

218 Barbara Wiącek

odnalezioną w rozlewiskach Redy oddalonej zaledwie 7 km na północ od rjirina Us>tuowanie niemal sąsiadujących ze sobą punktów osadniczych. mających idealne połączenia wodne, poprzez Bolszewkę stanowiącą dopływ Redy. ma swoją wymową. Odkrycie na jednym stanowisku warsztatu produkującego czółna, a na drugim — siedmiu gotowych egzemplarzy dobitnie świadczy o opanowaniu rzemiosła szkutniczego i rozmiarach produkcji.

Badania prowadzone na osadach pomorskich z wczesnej epoki żelaza powoli uzupełniają stan wiedzy o osadnictwie i gospodarce plemion prasłowiańskich, głównie grup zamieszkujących tereny na lewym brzegu Wisły. Rzucają nowe światło na codzienne życie mieszkańców tej krainy znane do niedawna niemalże wyłącznie od strony obrządku pogrzebowego.

. Adres autorki Mgr BARBARA WIĄCEK. Muzeum Archeologiczne. Mariacka 25/2e. AO-958 Gdańsk

Adam Waluś

WYTWÓRCZOŚĆ METALURCICZNA KULTURY POMORSKIEJ A KULTURY KURHANÓW ZACHODNIOBAŁTYJSKICH

Celem mojego referatu będzie charakterystyka wytwórczości metalurgicznej kultury pomorskiej i kultury kurhanów zachodniobałtyjskich. Wyczerpujące omówienie wszystkich zagadnień wiążących się z tą tak ważną dla ówczesnych społeczeństw dziedziną działalności gospodarczej jest ze względów obiektywnych niemożliwe. Z konieczności więc, ograniczę się do ogólnej charakterystyki wytwórczości metalurgicznej obu interesujących nas centrów kulturowych z uwzględnieniem różnic i podobieństw, jakie rysują się na obecnym etapie znajomości problemu. Nieco bardziej szczegółowo omówię natomiast świadectwa miejscowej produkcji w postaci pracowni brązowniczych, jakie w obu zespołach odkryto w ciągu ostatnich kilku lat. Dla problematyki wytwórczości metalurgicznej w ogóle, a w szczególności dla naszych kultur są to bowiem źródła podstawowe i w pełni też zasługują na szczególne potraktowanie.

Do niedawna, świadectwem istnienia wytwórczości metalurgicznej na Pomorzu Gda^iskim, Mazurach i Półwyspie Sambijskim we wczesnej epoce żelaza były przede wszystkim oryginalne i tylko dla nich charakterystyczne przedmioty brązowe. Na podstawie kartograficznej analizy rozmieszczenia poszczególnych form, określano prawdopodobne miejsca ich powstania a stosowane techniki rekonstruowano głównie w oparciu o zachowane na niektórych okazach wady produkcyjne. Podstawę do bardziej dokładnego wyjaśnienia niektórych technicznych, a także społeczno-gospodarczych aspektów wytwórczości metalurgicznej interesujących nas obszarów uzyskano ostatnio, dzięki odkryciom pozostałości po dużych warsztatach produkcyjnych.

Na Pomorzu Gdańskim na ślady rozległego warsztatu odlewniczego natrafiono po raz pierwszy w 1966 r. podczas ratowniczych badań na osadzie z przełomu epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w J uszko wie,