P1240476

. Ku jswr 1 mi ędsyrcecce ?ronjr orać Varty /cob. ryc. 4 15/.

V obu przypadkach podstawę stanowią szczegółowe ujęcia, opracowane przez J. Dąbrówek lego /l972, aapa 1/ obiektów z ceramiką kultury cłJO*iaioir2ciniecfciej oraz prcez -^v. Godła /1975 - ®*PJ stanowisk taw, kultury przedłużyeklej z traoeh jej faz 1 Innych stanowisk w obrębie przeć nią zajętej strefy/ - dla grobów 1 cmentarzysk tzw. kultury prsel-łuiyckiej. bez uwzględniania ludnych znalezisk przedmiotów metalowych /ryc.S i 7/. Sakladając trafno** klasyfikacji znalezisk tyob kultur

r_vc«6. Wycinek mapy z zachodnio zasięgiem znalezisk z ceramiką kultury cyklu trzeioleckiego w slędzyrzeczu Środkowej Warty i *rodkowej Odry.

stanowisk wg katalogu J. Dąbrowskiego.

Ug J_# Dąbrowskiego 1972, sapa 1 /fragm,/.

przez wspomnianych badaczy, przyjąć wypadnie, id strefa przemieszania osadnictwa "zachodniotrzeInieckiego" 1 "mogiłowego"₉ lub strefa penetracji z ich strony, była znacznie szersza. Zasiąg pierwszego zapewne prsezraezał ku zachodowi okolice Poznania oraz dorzecze Prosny, choć _w tego rodzaju uogólnieniach wykazywać nalety ostrożnoćć. Posłużą aią to przykładom Bruszczewa: na podstawie uja*mionej tam m.ln. również

cerami ki"zachodni otrzcinieckiej" uznane ono zostało sa obłoki, wyżnaoza-jąoy zasięg to j ostatniej kultury w jej zachodniej otrafie pogranicznej, chód jak wiadomo, ceramika ta stanowi tylko jeden z elementów inwentarza ruchomego tej osady /sob. J. Dąbrowski 1972, s.221 pkt. 125 1 mapa 1/. Z drugiej strony spostrzeżenie M, Oedla o wystąpieniu znalezisk "zachodnio trzcinieck ich" w północnej części Śląska i na pograniczu Ziemi lubuskiej sygnalizują tylko pojedyncze znaleziska tej kultury,

Nieco inaczej kształtował elf zasięg kultury zachodnio trzcinie-cklej ku północnemu-zachodowi; opanowała ona tam wyłącznie peryferie kultury iwierfekie j, tak te o ekspansji pierwszej z nich trudno tu praktycznie mówić /zob. J. Machnik 1978, s. 127/, mimo, 11 Machnik postulował, te "ostatecznie kultura iwieńeka zanikła po całkowityra opanowaniu nzletącego do niej obszaru przez kulturę trsolnlecką" /Machnik 1976, s.128/. Bardziej prawdopodobne wydaje się przypuszczenie M. Gedla /1981, s. ODO /, te kultura iwieńska rozwijająca się współcześnie z klasyczna fazą kultury unietyckiej, zanikła w początkach II EB, tj. v BB w semen cle rozszerzania się tzw. kultury przedłutyckiej.

Fakt stosunkowo licznych znalezisk tej ostatniej na Kujawach oraz wzdłut zachodniego dorzecza Prosny, zdaje, się przemawiać na korzyść silniejszych wpływów właśnie z tej strony, nie zaś poprzez osadnictwo "zachodniotrzcinleckie". W oparciu o opracowania "• Gedla dla tzw. kultury przedłutyckiej wskazać trzeba na obecność cmentarzysk jej as Kujawach, nad Prosną oraz u źródeł Warty,, z ^rraźną koncentracją w między rzeczu Prosny i Odry /ryc.7/. Zasięg ten ogólnie określa zarazem i pt-ryferyczny zasięg znalezisk o charakterze "zachodniotrzclnieckim"

/J. Dąbrowski 1972, mapa 1/, choć te ostatnie z reguły nie są reprezentowane przez obiekty osadnicze. J. Dąbrowski /1977* s,203 n./ zwraca uwagę, te "nie znamy dotychczas ani jednego stratygraficznie nawarstwienia się materiałów mogiłowych na trzcinieckle, a wręcz przeciwnie, na pewnej ilości stanowisk ceramika obu tych jednostek kulturowych współ wy stępuje w tych samych zespołach lub na warstwach. Kawet, jeśli kultura trzcinlecka zajmowała ten teren wcześniej, to nie oznacza to, te nie mogła ona tu później przemieszać się z tzw. kulturą przedłutycką przy ewentualnej stracie jakiejś części tego terenu". Również 1 skarby "zachodnlotrzcinieckie" /J. Dąbrowski 1977, e.202, ryc.1 - mapa/ nie przekraczają ku zachodowi zasięgu tzw. kultury prsed-łutyokiej, z wyjątkiem skupiska na Kujawach, który to region winien być traktowany przede wszystkim jako obszar pośredniczący a Pomorzem Od siak la.

Przychylić się więc należy do uwagi B. Gedlgl /1978, a.1ó5/» te "daleko bardziej uzasadnione wydaje się być traktowanie tej strefy przemieszania jako typowej strefy kontaktowanie się obu kultur arche-

69