Obraz1 (34)

'/JH/ĄD/ANIE ŚR(iDOWlSKlEM IV ER/EDSUJUORSTWIE

♦    zapobiegać, zmniejszać i, o ile to możliwe, eliminować zanieczyszczenie środowiska;

♦    wprowadzić rozsądny system zarządzania bogactwami naturalnymi, aby uniknąć ich nadmiernej eksploatacji, co mogłoby poważnie zachwiać rów nowagę ekologiczną;

♦    upewnić się, że kwestie dotyczące środowiska są dokładnie rozważane podczas tworzenia planów nowych miast oraz wykorzystania gruntów;

♦    wspierać międzynarodową współpracę w dziedzinie poszukiwania rozwiązań problemów środowiskowych.

Spośród jedenastu zasad zawartych w Pierwszym Programie Działań Związanych z Ochroną Środowiska prawdopodobnie najważniejszymi są zasada pierwsza i piąta. Zasada pierwsza stanowi, że najlepsza polityka dotycząca ochrony środowiska polega raczej na zapobieganiu powstania zanieczyszczenia u źródła, niż usuwaniu skutków takich zanieczyszczeń. Zasada piąta stała się zasadą fundamentalną znaną pod nazwą zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone środowisku. Oznacza ona, że koszty związane z zapobieganiem i usuwaniem skutków zanieczyszczeń powinny być ponoszone przez jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za powstanie zanieczyszczenia.

Zasada odpowiedzialności za szkody wyrządzone środowisku zawsze była ważną częścią koncepcji ochrony środowiska. Sama koncepcja została najprawdopodobniej spopularyzowana przez Organizację Rozwoju i Współpracy Gospodarczej (OECD). Należy jednak pamiętać, że jest to tylko zasada i jako taka nie mocy prawnej.

Nie ulega natomiast wątpliwości, że zasada powinna być przestrzegana zarówno w krajach członkowskich, jak i nieczłonkowskich, aby uniknąć nieuczciwej konkurencji, ponieważ, jak zaobserwował jeden z komentatorów:

„Jeśli zasada odpowiedzialności za szkody wyrządzone środowisku nie zostanie wprowadzona we wszystkich krajach, państwa, wprowadzające kary dla sprawców zanieczyszczeń lub wymuszające inwestycje w systemy kontroli emisji szkodliwych substancji, będą musiały sprzedawać swoje produkty w innych krajach na mniej korzystnych zasadach, zaś międzynarodowe korporacje będą miały powód do przenoszenia swoich zakładów do krajów o mniej rygorystycznym systemie prawnym ” (Heidenheimer et all.(1990)).

Oprócz zadań i zasad wymienionych powyżej, Pierwszy Program Działań /wiązanych z Ochroną Środowiska przedstawiał również następujące kategorie działań, które powinny zostać podjęte w kwestii ochrony środowiska: działania mające na celu redukcje i zapobieganie zanieczyszczeniom, działania mające na celu poprawę stanu środowiska naturalnego.

Cztery kolejne programy, które pojawił się w latach 1977, 1983, 1987 i 199 t są bezpośrednim następstwem szczegółowej strategii ochrony środowiska opia cowanej przez Wspólnotę Europejską.

Główną koncepcją w obecnym (piątym) programie jest pojęcie „/równo ważonego rozwoju” i stąd też wzięła się nazwa programu: „w kierunku /.rów noważonego rozwoju”. Ponieważ koncepcja ta jest często omawiana w dys kusjach dotyczących kwestii środowiskowych, będąc jednak równie często niezrozumiana, warto zwrócić uwagę, że zdaniem twórców tego programu rozwój dający się pogodzić z wymogami ochrony środowiska można /dcli niować następująco:

„stały rozwój ekonomiczny i społeczny zachodzący bez szkody dla środowiska bogactw naturalnych, od jakości których zależy dalszy rozwój i istnienie ludzi”.

Omówione zostaną teraz podstawy prawne polityki Wspólnoty Europejskiej dotyczące ochrony środowiska.

Na podstawie Traktatu z Maastricht, który został ostatecznie ratyfikowany przez 12 krajów członkowskich i wszedł w życie 1 listopada 1993 roku, obecnie obowiązują artykuły od 130R do 130D. Artykuł 130R stwierdza, że: polityka wspólnoty dotycząca ochrony środowiska będzie dotyczyć następujących kwestii

-    zapobiegania, ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego,

-    ochrony zdrowia ludzkiego,

-    rozsądnego i racjonalnego wykorzystania bogactw naturalnych,

-    podjęcia na arenie międzynarodowej kroków pozwalających na regulację kwestii ochrony środowiska w skali regionalnej i światowej.

Paragraf (2) artykułu 130R jest szczególnie interesujący i dlatego zacytowa no go w całości:

„ Celem polityki Wspólnoty dotyczącej ochrony środowiska jest szeroki zakres aspektów, mających zastosowanie w różnych regionach Wspólnoty. Polityka środowiskowa zostanie opracowana w oparciu o zasadą zapobiegania oraz o zasady działań prewencyjnych, likwidacji niebezpieczeństw zanieczyszczenia u źródła oraz zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone środowisku. Wymagania dotyczące ochrony środowiska muszą zostać uwzględnione w obrębie definicji i sposobów wdrażania polityki Wspólnoty dotyczącej innych dziedzin. "

Polityka Wspólnoty Europejskiej dotycząca ochrony środowiska jest prowa dzona przede wszystkim w oparciu o instrument prawny znany jako „Dyrektywa” Dyrektywa określa rezultat, który ma zostać osiągnięty, jednak każdemu / państw członkowskich pozostawia wolną rękę co do najbardziej odpowiedniej metody i formy osiągnięcia danego rezultatu. Z kolei Przepis jest nakazem praw nym, który musi zostać wprowadzony w każdym państwie członkowskim w sta