P5170254

258 Rozdział 8

przestrzenią. Artystki, zaangażowane w ten projekt razem z Sofoulis, starają się zaadoptować w swych obrazach ideą kobiety jako „cieknącego ciała” i odzyskać to ciało dla cyberprzestrzeni i głównego nurtu kultury, jako kontrast dla gładkiego, schludnego i czystego ciała reklamowych chłopaków.

Cyberfeminizm, bardzo młoda postać feminizmu, często powtarza stare błędy i czasem bezmyślnie powiela seksistow-skie klisze - stereotypowe obrazy kobiet funkcjonujące w popularnych mediach (np. superseksualny damski cyborg). Wil-ding tak komentuje to zjawisko: „Twarde granice esencjalizmu zachowają znaczenie i dużą siłę wyjaśniającą do czasu, aż niejednoznaczność nasilająca się wskutek poszerzania świadomości [consciousness raising] i kontestacji nie stanie się elementem codziennego życia [...] należy się spodziewać, że esencjalistyczne pojęcia kobiecości nadal będą się pojawiać i spotykać z akceptacją”⁷⁹.

Wydaje się, że mimo wszystko nie należy lekceważyć tej nowej postaci feminizmu, gdyż cyberfeminizm nie tylko otwiera nowe perspektywy teoretyczne, ale kieruje uwagę na zupełnie realne nowe możliwości praktyczne w przyszłości, a od strony politycznej - jako nader popularny zwłaszcza wśród młodych kobiet - przyciąga rzesze nowych zwolenniczek w ogóle do feminizmu, edukując je i łącząc. Wzory dla przełamywania powtarzanych od wieków stereotypów można czerpać zarówno z teorii płynnej rodzajowej performatywności Judith Butler, jak i z koncepcji cyborga Donny Haraway.

Barbara Brook trzeźwo przypomina, że choć w środowisku akademickim teorie ciała szybko mogą tracić urok świeżości i w pogoni za nowinkami wymyślać można tam różne rzeczy, ale w samej działalności ruchu feministycznego ciała kobiet i sposoby ich recepcji wśród kobiet pozostaną nadal czymś podstawowym⁸⁰. Cyberfeministki mogą jednak, jej zdaniem, posłu-

⁷⁹    F. Wilding, Notes on the Political Condition of Cyberfeminism, op. cit., s. 53.

⁸⁰    B. Brook, Feminist Perspective on the Body, London and New York 1999, s. 155.

„uci

o tra.rv__^

ode iele patri

■CIBk

byUbytS^^le <dS®W|HSp

3^o społeczne Waiogo-