P6068811

conopeumY w okresie między Śmiercią starego papieża a wyborem nowego umieszczany również nad herbem sprawującego władzę kardynała kamerlinga. Nad herbem kardynalskim i arcybiskupim umieszcza się infułę za tarczą pastorał skrzyżowany z krzyżem podwójnym; nad herbem biskupim również umieszcza się infułę, za tarczą pastorał skrzyżowany z krzyżem łacińskim (w wypadku biskupów o władztwie świeckim pastorał skrzyżowany z mieczem). Od 1591 r. nad tarczą zamiast infuły umieszcza się zazwyczaj kapelusze heraldyczne (tzw. kardynalskie): nad herbem kardynała - kapelusz czerwony z 15 chwastami na zakończeniach symetrycznie rozłożonych sznurów; arcybiskup -zielony z 10 chwastami, biskup - zielony z 6 chwastami, prałat fioletowy lub czerwony z3 lub 1 chwastem.

insygnia herbowe Świeckie insygnia sprawowanego urzędu Świeckiego. Pojawiły się stosunkowo późno. W w. XIX weszły w użycie w Polsce; umieszczane były za tarczą, obok tarczy lub pod nią. Do najważniejszych należą insygnia herbowe marszałka - dwie skrzyżowane za tarczą laski, a także hetmana - dwie buławy; za tarczą podkomorzego umieszczano dwa klucze; w herbie podskarbiego dwa klucze znajdują się po obu stronach tarczy; pod tarczami cześników i podczaszych umieszczano czasze, pod herbami łowczych trąbki myśliwskie. Ilość i rozmaitość i. h. ś. powiększa się raptowanie w przeciągu wieku XIX.

inwersja (odwrócenie) system organizacji motywów dekoracyjnych polegający na odwróceniu elementów względem siebie, występujący najczęściej w układach pasowych.

ńi®

1. herb papieski; 2. herb arcybiskupi

<r j

f"    jaskółczy ogon^; motyw dekoracyjny

1    w kształcie dwóch odwróconych od siebie

kfhccJJfiP 'ćwierćkoli, występuje zazwyczaj jako element blankowań i -• attyk.

jednorożec legendarny stwór, przedstawiany w sztukach plastycznych w określonym znaczeniu symbolicznym, m.in. czystości, dziewictwa, cnoty, mądrości, wspaniałości. Jego wyobrażenia znaleźć można na płaskorzeźbach asyryjskich; znane były również w Indiach i Chinach, szczególnie popularne w średniowieczu, często o rozbudowanej symbolice maryjnej; stosowane także w heraldyce.

jeleń motyw występujący w większości kultur, charakterystyczny dla eurazjatyc-kiego stylu animalistycznego szczególnie na obszarach kultury scytyjskiej. Popularny

zioła aplikacja z Kelermasu (sztuka scytyjska), VII w. p.n.e.

motyw w iluminatorstwie wczesnego średniowiecza, występuje także na mozaikach i w rzemiośle artystycznym. Symbol sity żyda i światła, gwiaździstego nieba, atrybut Artemidy. W ikonografii chrześcijańskiej symbolizuje chrzest, przewodnika zmarłych; j. u źródła wody żywej jest symbolem duszy.

kadtićcusz (kerykjon) w starożytności długa laska z drewna lub metalu (brązu, żelaza lub złota), opleciona parą wężów zwróconych do siebie głowami i zwieńczona parą' skrzydeł; oznaka godnośd heroldów i posłów, atrybut Hermesa, symbol handlu, bogactwa, pokoju, losu i -związana podwójnym rogiem obfitości -senatu rzymskiego. W sztuce nowożytnej

K

kaboszon motyw dekoracyjny w formie kamienia o kształcie kulistym, półkolistym lub elipsoidalnym, najczęściej w ozdobnej oprawie, wywodzący się od jubilerskiego szlifu kamieni szlachetnych; K. stosowany był od czasów starożytnych, w ornamentyce używany w okresie renesansu i baroku, szczególnie w sztuce północnoeuropejs-kiej. Zob. też U; raut.

jednorożec, 1465 r.

kaduceusz, emblemat z 1701 r. używana głównie jako atrybut Hermesa i element dekoracyjny wystroju sal ratuszowych, budynków gildii kupieckich itp.

kaboszon w obramowaniu okudowym

kampanula (campanulla) motyw dekoracyjny składający się ze zwróconych w dół kwiatów o kształde dzwonka; najczęściej występuje w formie -»zwisu o zmniejszających się stopniowo kwiatów, czasem przybiera formę festonu. Od kotka XVII w. do poł XVIII w. jeden z popularniejszych motywów stosowanych w sztuce