P6068819

nament malarski Występuje często T*’ w powiązaniu z — rołlwcrkicm oraz — na pocz. XVn w. - z ornamentem — małżo- [ winowo- chrząstkowym.

oric łapy motyw dekoracyjny w kształcie łap o trzech szponach zakończonych pazurami. Stosowane jako forma podpory] rozpowszechniony w rzemiośle artyst. (szczególnie w meblarstwie) oraz w zdobieniu nagrobków (jako element podstawy sarkofagu).

orzeł motyw występujący od starożyt-1 nośri, powszechny w sztuce koczowniczych plemion Eurazji, w Grecji m.in. atrybut Zeusa, w Rzymie Jowisza oraz imperatora; | jeden z ważniejszych motywów empiru. I Wyobrażany w całej postad lub ograniczony do przedstawienia samej głowy. Ze względu na swą symbolikę, związaną z władzą i triumfem o. stał się jednym z najbardziej popularnych znaków heraldycznych. I Zob.też— orle łapy.

T^r

materiale co element dekorowany lub odmiennym; składa się zazwyczaj z gładkiej lub profilowanej* listwy, czasem z uszakami akcentującymi zwykle górne naroża, z pfiasuów, kolumienek lub herm podtrzymujących zwieńczenie w postaci gzymsu, frontonu itp.; charakterystyczne dla architektury nowożytnej. Zob. też —' bordiura, — kartusz.

odwrócenie — inwersja.

o ku ciowy ornament póżnorenesansowy ornament, skhdającjrsię z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia, wydęte w kształcie listew i ażurowych plakiet, wśród których występują nun. kaboszony, małe rauty i motywy imitujące główki gwoździ, nitów, bulli itp. a jako motywy towarzyszące -maszkarony, iwie głowy, motywy fantastyczne, groteskowe, roślinne itp.

Ó.o; rozpropagowany przez wzorniki H.Vredemana de Vriesa w latach 60. XVI w. w Niderlandach, szybko rozpowszechnił się w środk. i pn. Europie. Miał charakter płaszczyznowy, wykonywany w kamieniu, stiuku, metalu i drewnie stosowany był w dekoracji arch. i rzeźb, (na szczytach, wykuszach, w portalach, obramieniach otworów, na balustradach i fryzach, w plyahach pilastrów i na trzonach kolumn w nagrobkach), w snycerstwie (ołtarze, stalle, konfesjonały, ambony, meble itp., naśladowany niekiedy także w intarsji), w /lotnictwie, grafice, rzadziej' jako ororzeł, relielzFonrm Trajana w Rzymie

ośrodkowy układ sposób rozmieszczenia dekoracji ornamentalnej polegający na ułożeniu jej elemcntówwokół centralnego punktu.

palma motyw dekoracyjny wykorzystywany od starożytności Na Bliskim Wschodzie p. symbolizuje drzewo żyda, w Grecji i Rzymie związana z symboliką światła , poświęcona Heliosowi i Apollinowi, symbol czci oddawanej zwydęzcom i władcom.

palma, tkanina kóptyfska, III w. n a.

W ikonografii chrześdjańskiej gałązka palmowa jest symbolem śmierci męczeńskiej, na chrześdjańskich sarkofagach pó-żnoantycznych może też oznaczać zwycięstwo Chrystusa nad śtnierdą palmeta motyw dekoracyjny w formie stylizowanego, rozłożonego wachlarzowa-to liścia palmy. Wywodzi się z Bliskiego Wschodu, powszechna w sztuce greckiej.

zwłaszcza w malarstwie wazowym i architekturze. Grecki typ palmety odżywa w czasie renesansu, szczególną popularność zyskuje w końcu XVIII w.. Zob. też — an-themion.

panneau kwadratowa lub prostokątna płydna, element architektonicznego rozczłonkowania i ozdoby śdany albo boazerii, w drewnianym, smikowym, rzadziej kamiennym obramieniu, wypełnionym malowidłem lub reliefem; także sam relief lub malowidło (często wykonane na płótnie albo drewnie) ujęte w takie obramienie. Stosowany już wstarożytnośa; charakterystyczny element dekoracji wnętrz w okresie baroku i rokoka P. naddrzwiowe nosi nazwę — supraporty.

panneau, A Waaeau, aft. 1715r.

panoplia motywy dekoracyjne w formie symetrycznie i regularnie rozmieszczonego zbioru elementów broni i uzbrojenia, a także znaków bojowych, sztandarów, proporców itp. Występują w sztuce hellenistycznej i rzymskiej, powracają w renesansie i baro-

40