pannaJulia009

110 AUGUST STRLNDBERG

glądać ładnie niż prawdopodobnie. Ale aktor mógłby przecież zastanowić się, czy rzeczywiście warto charakteryzować się na jakąś abstrakcyjną maskę. Wyobraźmy sobie kogoś, kto sadzą utrwala ostry rys cholcryka¹ między oczyma, i przypuśćmy, że aktor tak trwale ucharakteryzowany na gniewnego musi przy jakiejś replice zaśmiać się? Jakiż okropny grymas z tego wyniknie! Albo jak można zmarszczyć w razie potrzeby sztuczne czoło gładkie jak kula bilardowa?

W nowoczesnym dramacie psychologicznym, gdzie najlżejsze drgnienia duszy mają wyrażać się bardziej przez grę twarzy aniżeli przez gesty i okrzyki, najlepiej byłoby chyba zastosować na malej scenie silne światło boczne i wyprowadzić na nią aktorów bez szminki albo minimalnie tylko ucharakteryzowanych.

Gdyby się nam jeszcze udało pozbyć widocznej orkiestry z jej lampkami, których światło rozprasza uwagę, i twarzami zwróconymi ku publiczności! Gdyby parkiet podwyższyć tak, aby oko widza sięgało powyżej kolan aktorów! Gdyby się dało usunąć loże prosceniowe z wesołymi birbantajmi obojga płci. I gdyby można było dawać przedstawienia przy zaciemnionej zupełnie sali, a przede wszystkim na małej scenie, przy malej widowni, kto wie, czy nie powstałby z tego nowy dramat i teatr stałby się znowu przynajmniej rozrywką dla ludzi światłych.

W oczekiwaniu na taki teatr musimy chyba pisać sztuki do szuflady i przygotowywać repertuar przyszłości.

Zrobiłem taką próbę! Jeśli mi się nie udała, dość będzie czasu, by ją ponowić!

OSOBY

PANNA JULIA — lat 25 JEAN — służący, lat 30 KRYSTYNA — kucharka, lat 35

Akcja toczy się w kuchni zamku hrabiego w noc świętojańską¹⁷. ^{2 3 4 5 6}

1

^1# chaleryk—jeden z czterech typów charakterologicznych podziału Hippokratesa odznaczający się przewagą żółci (gr. cholj). Cechami takiego żólciowca są zawziętość i upór w gniewie — jako polski przykład literacki służyć tu może Rejent Milczek w Fredrowskiej    nrfcie.

2

w noc świętojańską — szwedzkie Midsommar, święto ludowe wywo

3

dzące się z prastarego kultu słońca (najkrótsza noc) obchodzone w Szwecji

4

wyjątkowo uroczyście 24 czerwca (św. Jana), z wiciu tradycyjnymi obycza

5

jami: palenie ognisk, stawianie słupa majowego wieńczonego kwiatami,

6

majenie listowiem domów.