PAWLUCZUK ŻYWIOŁ I FORMA (1)

Rozdział I OSOBOWOŚĆ

1. POJĘCIA

Terminów „osoba” i „osobowość” w niniejszej pracy będę używał w dwojakim znaczeniu. Najczęściej „osoba” znaczy tyle co jednostka ludzka, „osobowość” zaś oznacza, ogólnie biorąc, zespół względnie stałych cech psychicznych regulujących zachowanie się człowieka i przebieg jego procesów psychicznych. Oprócz tego, potocznego raczej, użycia tyeh terminów, którego z wielu względów uniknąć się nie da, będę również używał tych pojęć w specyficznym — filozoficznym i normatywnym ujęciu. „Osobowością” nazywać będziemy jednostkę ludzką obdarzoną zdolnością refleksji nad sobą, autonomicznego rozwoju i samorealizacji. „Osobą” będzie dla nas jednostka ludzka nie będąca osobowością. Rozróżnienie to odpowiada mark-sowskiemu rozróżnieniu „jednostki jako osobowości” i „jednostki przypadkowej”¹.

To drugie ujęcie osobowości odpowiada definicji zaproponowanej przez Kazimierza Dąbrowskiego. Brzmi ona:

„Jest to samouświadomiona, samowybrana, samo-potwierdzona i samowychowująca się jedność podstawowych właściwości indywidualnych i społecznych; , niezmiennych jako jakości i rozwijających się w kierunku konkretnego ideału indywidualnego i powszechnego.”²

Również pojęcia „podmiotowość” zmuszeni będzie-

¹ K. Marks, F. Engels: Dzieła, t. 3, Warszawa 1961, s. 79.

* K. Dąbrowski: Trud istnienia, Warszawa 197S, s. 119.

S