niezadowolone z życia, nieszczęśliwe.
Reprezentanci idei pracy
•Benedykt Korczyński - wiąże ideę pracy z umiłowaniem ziemi, a pracę na ziemi polskiej uważa nie tylko za sens życia, lecz również za akt patriotyzmu równy walce zbrojnej.
* Marta Korczyńska - ciężko przepracowała całe życie i był to jedyny sens egzystencji, jaki znalazła. Jako młoda panna bała się pracy, z tej przyczyny odrzuciła Anzelma Boba-tyrowicza - ceną była samotność przez całe smutne życie.
* Jan i Anzelm Bohatyrowicze - praca jest sensem życia i źródłem ich utrzymania. Daje im zadowolenie, poczucie wolności, a nawet zdrowie. Praca zakodowana jest w ich świadomości jako wartość od początków ich rodu - pierwsi Bohatyrowicze ciężką, rzetelną pracą opanowali bór i założyli siedzibę (historia Jana i Cecylii).
* Justyna Grzelaka nic od razu jest rzeczniczką pracy. Na początku powieści nic może znaleźć sobie miejsca w świccie i wiedzie byt nieco próźniac/y. Powoli poznaje pracę, próbuje jej i na końcu
powieści jest już zwolenniczką pracy.
• Witold Korczyński - młodzieniec, który kończy szkoły po to, by kiedyś przejąć Korczyn. Jego poglądy są zbieżne z postawą Benedykta Korczyńskiego, z tym że Witold pragnie reformować rolnictwo i stosunki społeczne na wsi. Widzi w tym zadanie i obowiązek obywatela wobec kraju.
• Emilia Korczyńska - chora, nieszczęśliwa, wiecznie narzekająca, słaba istota, która budzi niechęć otoczenia i czytelników.
• Różyc - brak pracy, a nadmiar pieniędzy powoduje apatię, bczwolność i niechęć do życia. Potrzebuje on sztucznych, wyrafinowanych podniet - np. narkotyków. Łatwo wyczytać sugestię autorki, że gdyby zagonić go do roboty, rychło przeszłyby mu duchowe boleści.
• Zygmunt Korczyński - zarozumiały malarz. Jest nieszczęśliwy - nie może znaleźć z daleka od Paryża natchnienia, a z nudów roją mu się po głowie pomysły rozrywek niezbyt moralnych i niezbyt uczciwych wobec młodej żony.
Potop
Potop powstawał w podróży po europejskich sanatoriach. Pisarz podróżował z chorą na gruźlicę żoną -- Marią z Szet-kicwiczów. Czytał jej fragmenty swojej powieści, jej głos także wpływał na kształt Trylogii. Umarła, gdy powieść nie była jeszcze ukończona (Sienkiewicz pisał ją od października 1884 do sierpnia 1886 r.).
Po śmierci Marii nie przerwał pracy - pisał gorączkowo, odrywając się w ten sposób od myślenia o rzeczywistości. Drugim czynnikiem wpływającym na kształt powieści była podróż po Stanach Zjednoczonych. Tam Sienkiewicz spotkał się ze schematem westernu, z mitem boha
terskiej postaci szeryfa westma-na, co zgrabnie zaadaptował do naszych realiów. Trzecim, oczywistym czynnikiem było zainteresowanie wiekiem XVII, który pisarz badał i w którym umieścił akcję powieści.
Celem Trylogii było „pokrzepienie serc”!
Pisarz doceniał rolę historii w dziejach narodu, zwłaszcza że był to naród żyjący wtedy w niewoli.
• rozpropagować wiedzę o historii XVII w. (wzgląd poznawczy);
• ukazać wielkość dawnych wydarzeń, świetną przeszłość ojczyzny;
• natchnąć Polaków otuchą i nadzieją, wiarą, że duch i wola bywają ważniejsze niż siła, że wygrywa się nawet w sytuacjach bez wyjścia;