Oprócz periodycznych - miesięcznych składników płac występują skł*jn; lyjne, do których przysługuje pracownikowi prawo w różnych okresach i w kości. Są to nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalno-rentowe i odprawy \
nicń grupowych. Wysokość wymienionych gratyfikacji i świadczeń zależy od & \ Nasilenie wypłat w poszczególnych latach, czy nawet kwartałach, może filmy do poważnych trudności finansowych. Między innymi z tego powodu w praktyce różne strategie zwolnień pracowników z przyczyn ekonomicznych^ H zmniejszyć obciążenie funduszu płac obowiązującymi świadczeniami oraz q ^ uprzywilejowanie stażu pracy przy ustalaniu wysokości gratyfikacji.
W badanych zakładach stosuje się różne rodzaje i różną liczbę kryteriów. (W zauważyć dużą pomysłowość w formułowaniu nazw kryteriów. Na podstawie 37 systemów premiowania {premie motywacyjne) i dokonanej standaryzacji mZ ustalono katalog kryteriów.
alne pranie pracowników
• wykonywanie w całości i bez zarzutu zadań i obowiązków na stanowisku (&
ranność,
• terminowość, przestrzeganie dyscypliny pracy i właściwego wykorzystania czasu
pracy).
• efektywnie przepracowany czas pracy,
• wydajność pracy,
• gospodarność i oszczędność nakładów pracy',
• ilość wykonanej pracy,
• spełnienie wymagań jakościowych,
• wykonanie produkcji dobrej, poniżej wskaźników braków,
• utrzymanie lub zmniejszenie kosztów i liczby reklamacji na wyroby,
• terminowe wykonanie zadań i produkcji,
«rytmiczność wykonywania zadań i produkcji,
• wykonywanie pracy na więcej niż jednym stanowisku,
• wykonywanie dodatkowych czynności poza zakresem obowiązków,
• oszczędność surowców i materiałów,
• utrzymanie normatywów zużycia materiałów,
• dbałość o sprzęt i urządzenia, troska o mienie,
• zakres obciążenia pracą w danym okresie (zmienny zakres prac),
• niezawodność,
• dyscyplina pracy,
„Mpozycyj"044-ooczucie odpowiedzi,łno*ci,
sprawność obsługi klienta,
‘.'prttsinegwie Popisów bhp,
.ikiywność zawodowa i inicjatywa,
• utożsamianie się z celami firmy i działanie dla jej dobra,
• pozy skanie zamówień i kontraktów,
.uciążliwość pracy,
• odpowiedzialność za pracę na powierzonym stanowisku,
• przedsiębiorczość,
• przestrzeganie zasad współżycia społecznego,
• należyta organizacja pracy, tak aby czas pracy był w pełni wykorzystany, przedstawiony katalog kryteriów jest szeroki. Obejmuje zarówno bardziej zagregowane, jak i cząstkowe, czy bardzo szczególne kryteria Na podstawie tego katalogu każda firma moZe dobrać odpowiedni dla siebie zestaw kryteriów potrzebnych w budowaniu motywacyjnego systemu premiowania.
Stosowanie wszystkich bez wyjątku systemów premiowania w badanych fumach zależy przede wszystkim od wyników ekonomicznych fumy Oraz płynności finansowej; Tworzenie funduszy premiowych i zwolnienie środków finansowych na premie wymaga spełnienia jednego lub kilku warunków, których konkretne wartości były podane w 15 firmach. Najczęściej wymienianymi kryteriami były:
• wygospodarowanie zysku netto,
• dostateczna płynność finansowa,
• zdolność samofinansowania,
• założony poziom kosztów - wykonanie budżetu kosztów,
• wartość sprzedaży,
• parametry jakościowe - ilość i wartość produkcji dobrej, wskaźnik braków, wartość reklamacji,
• marża pokrycia,
• wartość przerobu,
• wartość produkcji sprzedanej netto,
• udział kosztów wynagrodzeń w kosztach ogółem,
• wskaźnik rentowności,
• wskaźnik realizacji planu sprzedaży.
W firmach, które nie określały poziomu parametrów ekonomicznych były zgłaszane zastrzeżenia ze strony związków zawodowych lub pracowników, dotyczące zasadności zawieszania premii.
H badanych fumach premiowanie jest rozwiązywane bardzo różnie, a mianowicie: a) nie stosuje się premii, tylko nagrody bez określania za co, w jakiej wysokości i za jaki okres (7 fimi).