PwTiR115

228 Rozdział 9

formacjach pisemnych stanowiących ofertę organizatora turystyki lub jego zaproszenie do zawarcia umowy stają się elementem tej umowy.

Zgodnie z omawianą ustawą jeszcze przed zawarciem umowy o imprezę turystyczną organizator turystyki i pośrednik turystyczny mają do spełnienia kilka ważnych obowiązków informacyjnych, które są nawet szerzej ujęte niż w dyrektywie 90/314/EWG. Przepisy tej ustawy zobowiązują do podania klientowi ogólnych informacji o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych, w tym o terminach oczekiwania na wydanie paszportu i wizy, o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w danej imprezie turystycznej, o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie turystycznej oraz o zakresie ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. Jest też obowiązek poinformowania klienta o szczególnych zagrożeniach życia i zdrowia na odwiedzanych obszarach oraz o możliwości ubezpieczenia z tym związanego. Ten obowiązek obejmuje także zagrożenia powstałe już po zawarciu umowy. O wszystkich tych sprawach turyści często nie mają nawet elementarnej wiedzy. To głównie w interesie klientów leży, żeby organizatorzy turystyki oraz pośrednicy turystyczni jako profesjonaliści nie tylko chcieli, ale również musieli podzielić się z klientami swoją wiedzą oraz doświadczeniem. Mogłoby to ograniczyć liczbę sporów na tle niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o imprezę turystyczną. Jednak praktyka dowodzi, że przedsiębiorcy turystyczni w przygotowywanych przez siebie wzorcach umownych często manipulują informacją

0    przysługujących klientom uprawnieniach, udzielając informacji nieprawdziwej lub częściowej, bądź pomijając różne istotne informacje.

Umowa o świadczenie usług turystycznych polegających na organizowaniu imprez turystycznych powinna zgodnie z ustaleniami analizowanej ustawy określać aż 12 rodzajów szczegółowo ujętych ustaleń. Ustalenia te mają różny charakter, czego ustawowe wyliczenie zupełnie nie uwzględnia. Jest ono też niepełne, chociaż zostało uzupełnione podczas nowelizacji ustawy o usługach turystycznych w 2000 r. i 2004 r.

Jak już zostało podkreślone, najważniejszy element wymaganej treści omawianej umowy stanowi określenie jej postanowień przedmiotowo istotnych. Ważne znaczenie ma także oznaczenie stron tej umowy. Przy tym ustawa wymaga, aby indywidualizacja organizatora turystyki obejmowała zarazem określenie numeru jego wpisu do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych oraz numeru identyfikacji podatkowej (NIP), a także imienia

1    nazwiska oraz pełnionej funkcji osoby, która w jego imieniu umowę podpisała, czyli po prostu pełnomocnika. Natomiast całkiem została pominięta w analizowanej ustawie kwestia zindywidualizowania drugiej strony umowy, czyli z reguły klienta. Konieczność oznaczenia kontrahenta organizatora turystyki jest tak oczywista, że zapewne z powodu tej oczywistości nie została wymieniona w ustawie wśród koniecznych elementów umowy, podobnie zresztą jak kwestia podpisu klienta lub innego podmiotu zawierającego umowę na jego rzecz.

Odrębny rodzaj koniecznych ustaleń umowy o imprezę turystyczną stanowią jej postanowienia podmiotowo istotne. Zamieszczenie w umowie takich postanowień zależy od woli stron i tak naprawdę wcale nie jest niezbędne. W omawianej ustawie do takich postanowień zaliczają się wymagania specjalne, na które strony wyraziły zgodę. Mogą one dotyczyć np. specjalnego traktowania uczestnika wycieczki, który jest osobą niepełnosprawną. Wszelkie ustalenia dotyczące należności, podatków i opłat, które nie są zawarte w cenie imprezy turystycznej (np. o opłatach lotniskowych i portowych, czy tzw. opłacie klimatycznej), mają taki właśnie podmiotowo istotny charakter.

Ponadto właśnie do ustaleń podmiotowo istotnych należy ewentualne sformułowanie w umowie okoliczności, które mogą spowodować podwyższenie ceny danej imprezy turystycznej. Zgodnie z omawianymi przepisami takie ustalenie powinno być wyraźnie sformułowane. Jego zamieszczenie w umowie jest z natury rzeczy istotne dla organizatora turystyki, który może jednak nie dążyć do ujęcia w umowie takiego ustalenia i nawet wykorzystywać w celach marketingowych gwarancję, że cena określonej imprezy turystycznej nie będzie podwyższona. Do grupy postanowień podmiotowo istotnych umowy o imprezę turystyczną należy również zaliczyć ustalenia co do terminu powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń oraz co do terminu zawiadomienia przez klienta o przeniesieniu uprawnień i obowiązków na inną osobę spełniającą warunki udziału w danej imprezie turystycznej.

Pozostałe elementy umowy o imprezę turystyczną uznane w ustawie o usługach turystycznych za dodatkowo konieczne postanowienia mają bardzo różny charakter oraz znaczenie. Ustalenie czasu trwania imprezy turystycznej w istocie mieści się w pojęciu programu danej imprezy i wyodrębnianie takiego postanowienia umownego trudno uznać za właściwe i niezbędne. Z kolei określenie w tej umowie rodzaju i zakresu ubezpieczenia turystów wraz z podaniem nazwy ubezpieczyciela i jego adresu stanowi rzeczywiście ważną z punktu widzenia klienta informację co do możliwości otrzymania oznaczonych świadczeń w razie wystąpienia zdarzenia losowego w trakcie trwania imprezy turystycznej. Trzeba podkreślić, że ustawa o usługach turystycznych zobowiązuje organizatorów turystyki organizujących wycieczki zagraniczne do zawarcia na rzecz ich uczestników umów ubezpieczenia NNW i KLZ. Pod tym względem wymagania tej ustawy idą nawet dalej niż dyrektywa 90/314/EWG.

Pozostałe konieczne postanowienia umowy o imprezę turystyczną mają znaczenie jedynie organizacyjne lub informacyjne. Dotyczy to warunku określenia w umowie sposobu zapłaty, co oczywiście leży przede wszystkim w interesie organizatora turystyki. Brak lub fragmentaryczność ustaleń umownych co do