PwTiR124

246 Rozdział 9

sca, czy zawarcia umowy dodatkowej o korzystanie z miejsca sypialnego lub do leżenia.

Najważniejszym obowiązkiem podróżnego jest uiszczenie należności za przejazd w wysokości określonej w taryfie przewozowej lub uzgodnionej z przewoźnikiem. Zasadą jest zapłata tej należności z góry, co nie jest stosowane właściwie tylko przy przewozie taksówką. Dokonywanie bowiem zapłaty dopiero z chwilą wykonania usługi przewozowej byłoby rozwiązaniem niepraktycznym ze względu na masowość przewozów pasażerskich i będącą regułą anonimowość kontrahenta przewoźnika.

9.5. Umowa najmu środka transportowego bez obsługi oraz z obsługą

Potrzeby przewozowe mogą być zaspokojone w różny sposób, niekoniecznie przez zawarcie umowy przewozu osób, omówionej w powyżej. Równie dobrze może to nastąpić w drodze najmu środka transportowego. Przy tym może to być zarówno najem środka transportowego bez obsługi (tzw. najem czysty), jak też wynajęcie danego środka transportowego może łączyć się z zapewnieniem jego obsługi. W wypadku indywidualnej turystyki przyjazdowej - zwłaszcza biznesowej - coraz częściej to mamy do czynienia z wynajęciem samochodu osobowego wykorzystywanego do podróżowania po Polsce. Ten rodzaj najmu jest określany angielskim terminem „rent a car". Wskazaną działalnością zajmują się wyspecjalizowani przedsiębiorcy, mający swoje placówki lub agentów zwłaszcza na lotniskach oraz działający za pośrednictwem recepcji hotelowych. Zawierana w takiej sytuacji umowa najmu samochodu podlega przepisom kodeksu cywilnego o najmie.

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Jest to umowa konsensualna, wzajemna i odpłatna. Wynajmujący powinien wydać rzecz najemcy w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przez cały czas trwania najmu. Drobne nakłady połączone ze zwykłym używaniem przedmiotu najmu obciążają najemcę (np. umycie samochodu). Przez cały czas trwania najmu najemca powinien używać rzeczy najętej w sposób w umowie określony. Uiszczana za najem samochodu opłata zależy od klasy wynajętego pojazdu, okresu trwania najmu oraz przejechanych kilometrów. Do opłaty tej jest wliczane ubezpieczenie wynajętego samochodu.

Oczywiście przedmiotem umowy najmu może być też np. rower lub żaglówka wynajmowane nieraz od przedsiębiorców hotelarskich lub innych przedsiębiorców. Niewątpliwie taka umowa najmu ma mniej złożoną treść i nie wymaga ustalania specjalnych zabezpieczeń, które są stosowane w wypadku najmu samochodu.

Inny charakter ma umowa najmu pojazdu samochodowego wraz z kierowcą. Organizatorzy turystyki bardzo często wynajmują autokary wraz z kierowcą. W takiej sytuacji dysponowanie danym pojazdem przechodzi na najemcę. który staje się wówczas organizatorem przewozu. Wynajmujący jednak nie przestaje sprawować władztwa fizycznego nad wynajętym pojazdem i nadal jest jego posiadaczem, realizującym to władztwo przez działania kierowcy. Nie dochodzi wtedy do przeniesienia posiadania na najemcę i nie można tu mówić o oddaniu najemcy przedmiotu najmu do używania. Przepisy kodeksowe o umowie najmu nie znajdują zastosowania do tego typu umowy. Także ustawa - Prawo przewozowe z 1984 r. obecnie nie zawiera żadnych ustaleń odnoszących się do najmu pojazdów samochodowych z obsługą. W konsekwencji trzeba stwierdzić, że jest to umowa nienazwana, mająca mieszany charakter i cechy pośrednie między najmem a przewozem. Zakres odpowiedzialności wynajmującego jest w tej sytuacji ograniczony do przypadków złego stanu technicznego wynajętego pojazdu oraz ewentualnego zawinionego postępowania kierowcy, które spowodowało szkodę.

Odrębny typ umowy najmu środka transportowego występuje w transporcie lotniczym. Jest to tzw. czarter lotniczy, podlegający unormowaniom prawa lotniczego z 2002 r. W tzw. słowniczku tej ustawy przewóz czarterowy jest określony jako przewóz lotniczy dokonywany na podstawie umowy czarteru lotniczego, w której przewoźnik lotniczy oddaje do dyspozycji czarterującego określoną liczbę miejsc lub pojemność statku powietrznego w celu wykonania określonego przewozu pasażerów, bagażu lub poczty, wskazanych przez czarterującego. Przy tym prawo lotnicze z 2002 r. nakazuje do tej umowy stosować -w zakresie nieuregulowanym przez tę ustawę oraz umowy międzynarodowe -przepisy prawa cywilnego.

Warto przypomnieć, że w transporcie lotniczym nastąpił po II wojnie światowej gwałtowny wzrost liczby czarterów, co wiązało się z rozwojem turystyki międzynarodowej. Wykształciły się liczne odmiany tego typu umowy. Do najbardziej rozpowszechnionych należy czarter w ramach wycieczki o pełnym zakresie usług turystycznych („inclusive tour charter" - ITC), polegający na wyczarterowaniu przez organizatora turystyki samolotu w celu organizacji wycieczki trwającej co najmniej 7 dni, mającej w programie zwiedzanie nie mniej niż 3 miejscowości i gwarantującej uczestnikom za ustaloną opłatą oprócz przelotu czarterowego także noclegi, wyżywienie, zwiedzanie i inne ustalone usługi. Uproszczoną odmianą tego rodzaju czarteru jest czarter w ramach wycieczki pobytowej {„one stop inclusive tour charter” - OTC), w którym nie ma warunku trzykrotnego przemieszczania się. Taki czarter lotniczy jest wykorzystywany w celu organizacji podróży do jednego tylko miejsca pobytu wypoczynkowego.