Re exposure of DSC03332

uprzywilejowanych, przywrócić ich prestiż moralny. Kultura miała mu w dziele realizacji celów ideologicznych.

August pragnął przeciwstawić się rozkładowi moralnemu aryitokndia torsłriej, który był tak charakterystyczny dla schyłku republiki; za łdoal tnlłJj mu posłużyć wzory obyczajów dawnych Rzymian. Rozkład małżeństwa i red*» cechował życie arystokracji, częstym zjawiskiem była bezdzietnoić. Augusta), dał wiele zarządzeń mających umocnić rodzinę i zwiększyć przyrost naturalni wśród grup uprzywilejowanych społecznie. Nałożył na senatorów i ekwitówd* wiązek zawierania małżeństw, bezżenni i bezdzietni zostali pozbawieni prt*i dziedziczenia mąjątku, małżeństwa wielodzietne uzyskały wiele pnywUęs* Wydano liczne ustawy przeciw cudzołóstwu, rozpuście ł zbytkowi. Miały «» umocnić pozycję warstw uprzywilejowanych, przeciwdziałać ich kurczeni* i deklasacji.

August popierał wszelkie wysiłki twórców mogące mu dopomóc w dmk odrodzenia .obyczajów przodków*, niechętnie zaś traktował tych pisany, kttrt} byli obcy jego ideologii. Zwracał dużą uwagę na wychowanie młodego pokołnu stanu senatorskiego i ekwitów, które miało stać się wzorem cnót starorzjaskkh. pobożności i walec mości. Oełom wychowania młodzieży arystokratycznej miih służyć specjalne organizacje, oparte w pewnym stopniu na wzorach grach* efebii. Na czele tych stowarzyszeń postawił swych wnuków, Gąjussa i Ludom którzy otrzymali tytuł naczełników młodzieży (jwincipes iuoentutis).

Z hasłem nawrotu do starej moralności wiązało się dążenie do odradzali religii rzymskięj. Ta tendencja odpowiadała nastawieniu społeczeństw* po b tach krwawych walk wewnętrznych, proskrypcji i zniszczeń. Wielu Ręmn próbowało wyjaśnić przyczynę tych klęsk widząc ją w zaniedbaniu koltów cjaj* tych. August dobrze wyczuwał te nastroje i podjął energiczne starania, aby odrodzić starą refigię.

August odbudował wiele starych świątyń, zniszczonych lub zaniedbanych, jak podaje w swojej oficjalnej autobiografii <Res gestae divi Augusti), miały tobyc 82 świątynie. Ponadto wzniósł wiele nowych sanktuariów popierąjąc zadana kult bogów, uznanych za opiekunów rodu julijskiego lub osoby samego Angofe Zakończył budowę świątyni Wenus Rodzicielki (Venus Genetrix) na Forum Juliusza, rozpoczętą jeszcze przez Cezara. Po bitwie pod Filippi ślubował wzniesienie świątyni Marsowi Mścicielowi {Mara Ultor), którą ukończył dopiero w 40 & późniły w 2 r. p.ń.e, na ósmym Forum Augusta Ta wspaniała świątynia, zbudowana z białego marmuru z Luny, miała rywalizować z republikańskim ośrodkiem kultu Jowisza na Kapitolu; przejęła od niego część obrzędów i przywilejów.

August lansował kult Marsa jako praprzodka ludu rzymskiego i qjca Romo-ltua, a także jako mściciela śmierci Juliusza Cezara oraz klęsk w walce z nieprry-jarióhni, zwłaszcza Paulami. Stworzył on właściwie nowy kult boga Marsa, któij w okresie schyłku republiki pozostawał w cieniu innych, znacznie bardziej popo-łarnych bóstw, zwłaszcza Herkulesa. Tak więc w religii pryncypatu Marz miś stać się bogiem symbolizującym zwycięstwo. Z tego względu August powitał jego kult z boginią Wiktorią. Już Cezar utożsamił Venus Genetrur (Rodzktófc)

Fryz z Aro Pada AuguMa* w Rzymie. Cesarz Auguet z otoczeniem i rodziną

z Venus Victrix (Przynoszącą zwycięstwo) i lansował kult bogini zwanej Victoria Felicitas Caesaris (Zwycięstwo i Szczęście Cezara). Łatwo było zatem powiązać kult Marsa, za pośrednictwem jego mitologicznej partnerki Wenus, z Wiktorią. Jaką rangę uzyskał Mars w panteonie Augusta wskazuje fakt, te Tyberiuaz w 20 r. p.n.e. poświęcił Marsowi Mścicielowi (Ultor) na Kapitolu znaki legionowe, odzyskane od Partów i na razie zdeponował je w świątyni Jowisza. Po wybudowaniu świątyni Marsa Ultora znaki legionowe uroczyście do nięj przeniesiono, co zostało upamiętnione serią monet.

Drugim bóstwem szczególnie lansowanym przez Augusta i czczonym juś w latach 42-82 p.n.e. był Apollo, jego bezpośredniej pomocy przypisywał cesarz zwycięstwo pod Akcjum. Oktawian uważał Apollina za swego osobistego opiekuna, jemu dedykował w 28 r. p.n.e. wspaniałą świątynię na Palatynie, w bezpośrednim sąsiedztwie swego domu, w dowód wdzięczności za .cud” Akęjum. Świątynia ta została urządzona z niesłychanym przepychem, ozdobiona najcenniejszymi dziełami sztuki, przywiezionymi z Grecji. W jej krużgankach znalazła miejsce wielka publiczna biblioteka, obejmująca najcenniejsze dzieła litera tuty rzymskiąj i greckiej. Tak więc Apollo, osobisty opiekun Augusta, występował jednocześnie jako patron Muz, najwyższy protektor kultury, o której rozwój tak bardzo zabiegał twórca pryncypatu.

Do czasów pryncypatu Apollo nie był bogiem bardzo popularnym w Rzymie, gdzie czczono go tylko jako boga-uzdrowiciela (Apollo medicus). W koncepcji Augusta wyrósł on na uniwersalne bóstwo, uosobienie cywilizacji i pokoju. Wielką rolę w lansowaniu kultu Apollina odegrała wiara w jego władzę nad przepo-

505