rozdział 5 (5)

11lycena najhojniejszych składników aktywów I zobm/lązaA według Międzynarodowych...    149

«) cenę zakupu,

b)    clii importowe i inne podatki niemożliwe do późniejszego odzyskania od władz skarbowych,

c)    koszty transportu, załadunku, wyładunku i inne koszty dające się bezpośrednio przyporządkować do pozyskania zapasów.

Nie sposób stworzyć zamkniętej listy kosztów, które można uznać za niezbędne i bezpośrednio związane z pozyskaniem zapasów. Do kosztów wymienionych w standardzie można dodać jeszcze przykładowo koszty przeładunku, składowania, ubezpieczenia w drodze itp. Z drugiej strony pozycje wymienione w standardzie nie mogą być zaliczane do kosztu wytworzenia „automatycznie” tylko dlatego, że wystąpiły. Przykładowo do kosztu zapasów nie powinno się zaliczać kosztów ponownego załadunku i wyładunku, które nastąpiły ze względu na to, że pierwszy wyładunek dokonany został przez pomyłkę w niewłaściwym miejscu.

A zatem podstawą do ujęcia w wartości zapasów kosztów związanych z ich pozyskaniem jest obiektywna niezbędność tych kosztów w toku doprowadzania zapasów do stanu i miejsca wymaganego ze względu na ich przeznaczenie. Ustalając koszt nabycia, odejmujemy opusty, rabaty i inne podobne zmniejszenia.

Koszt wytworzenia produktu obejmuje:

a)    koszty bezpośrednio związane z jednostką produktu,

b)    zmienne koszty pośrednie produkcji,

c)    stale pośrednie koszty produkcji w części odpowiadającej normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych,

d)    inne koszty, jednak wyłącznie w stopniu, w jakim poniesione zostały w celu doprowadzenia składnika zapasów do aktualnego miejsca i stanu.

Warto zwrócić uwagę na punkt c), z którego wynika, że stale pośrednie koszty wytworzenia zalicza się do kosztu produktów jedynie w części odpowiadającej normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Ta część kosztów stałych produkcji określana jest często mianem uzasadnionej. Z kolei część odpowiadająca niewykorzystanym zdolnościom produkcyjnym (nieuzasadniona, w literaturze z zakresu rachunku kosztów określana mianem kosztów stałych pustych lub nieużytecznych) obciąża wynik finansowy okresu.

Do kosztu zapasów nie mogą być zaliczane następujące pozycje:

a)    nietypowe wielkości (ponadnormatywne zużycie) materiałów, robocizny i innych kosztów produkcyjnych,

b)    koszty magazynowania, chyba że ich poniesienie jest niezbędnym etapem procesu produkcyjnego pomiędzy kolejnymi fazami wytwarzania,

c)    ogólne koszty administracyjne, które nie przyczyniają się do doprow adzenia zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu,

d)    koszty sprzedaży.

W bilansie zapasy powinny być wykazywane w koszcie (cenie nabycia lub koszcie wytworzenia) lub wartości realizacji netto, w zależności od tego, która z. ty ch dwóch