Rozdział 9 Udział pielęgniarki w usprawnianiu pacjenta8

Zadania sprawdzające

1    Wyjaśnij pojęcie .usprawnianie'. Podaj ogólne zasady obowiązujące w usprawnianiu pacjentów.

2    Usprawnianie pracy układu oddechowego polega m.in. na wykonywaniu gimnastyki oddechowej. Wyjaśnij, na czym polega gimnastyka oddechowa. Jakie ma znaczenie dla usprawnienia oddychania? Jakie przyrządy mogą być wykorzystane do gimnastyki oddechowej?

3. Wyjaśnij, na czym powinna polegać pomoc pacjentowi unieruchomionemu w łóżku z powodu długotrwałej choroby, u którego zauważono zaczerwienienie skóry w okolicy kości krzyżowej.

4 Zastanów się i odpowiedz na pytanie: Jakie działania należą do działań usprawniających funkcjonowanie układu moczowego?

5.    Co rozumiesz pod pojęciem .nietrzymanie moczu'? Jakie działania usprawniające należy podjąć. aby doprowadzić do kontrolowanego oddawania moczu?

6.    W przypadku wystąpienia zaburzeń w funkcjonowaniu uktadu pokarmowego konieczne jest podjęcie działań mających na celu dostarczenie pacjentowi środków żywnościowych i usprawniających pracę przewodu pokarmowego Wymień te działania.

7.    Wyjaśnij pojęcia: .żywienie enteralne' i .żywienie parenteralne*.

8 Jakie działania należy zastosować u pacjenta, u którego występują wzdęcia i zaparcia?

9. Scharakteryzuj ogólne zasady usprawniania skóry.

10 Jakie działania można zaliczyć do działań usprawniających funkcjonowanie skóry?

Zadania do samodzielnego wykonania

1.    Opiekujesz się pacjentem, u którego w przebiegu zapalenia oskrzeli w drogach oddechowych zalega duża ilość śluzowej wydzieliny. Zdobądź informacje, studiując dostępną literaturę, jakie działania można podjąć w celu usunięcia wydzieliny z drzewa oskrzelowego. Uzyskaj informacje od pielęgniarki pracującej na oddziale internistycznym, jaka jest prawidłowa kolejność wykonywania tych działań.

2.    Pacjentka po operacji wyrostka robaczkowego nie może oddać moczu. Zastanów się, co może być przyczyną tego stanu. Zaplanuj działania usprawniające mające na celu ułatwienie pacjentce oddania moczu. Sprawdź, jakie działania podejmują pielęgniarki na oddziale chirurgicznym, aby rozwiązać podobny problem. Porównaj swoje propozycje z działaniami pielęgniarek.

3.    Wykonaj ćwiczenie: wstawanie pacjenta z łóżka. Wyjaśnij obowiązujące zasady

4.    W sytuacji symulowanej naucz pacjenta czekającego na zabieg operacyjny, w jaki sposób powinien oddychać w okresie pooperacyjnym, aby uniknąć powikłań ze strony układu oddechowego.

5.    Przestudiuj dostępną literaturę, uzyskaj informacje od pielęgniarki pracującej na oddziale internistycznym lub chirurgicznym i odpowiedz na pytanie: Dlaczego zabieg odkrztuszania wydzieliny z dróg oddechowych powinien być poprzedzony oklepywaniem klatki piersiowej, gimnastyką oddechową lub drenażem utożeniowym.

Literatura

Distm N.: Technika zabiegów pielęgniarskich. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1998.

HuberA., Karasek-Krrutzinger B.,Jobm-Howald U.: Kompendium pielęgniarstwa. Wyd. l-ck. PZWL Warszawa 1995.

Wulomska-Czekajska T.,Górajek-JóiwikJ. (red.): Przewodnik encyklopedyczny dla pielęgniarek. Wyd. Lek. PZWL Warszawa 19%.

Wołynka 5.: Pielęgniarstwo ogólne. PZWL Warszawa 1986.

Zuhradniczek K: Pielęgniarstwo. Wyd. Lek. PZWL Warszawa 2004.

9.4

Zasady pielęgnowania pacjenta długotrwale unieruchomionego w łóżku

Ewa Łoś

Unieruchomieniem nazywa się fizyczne ograniczenie aktywności całego ciała lub poszczególnych jego części w zakresie obracania się, siadania, chodzenia.

Unieruchomienie może być następstwem:

•    chorób lub uszkodzeń układu nerwowego (porażenia, urazy czaszkowo-mózgowe),

•    chorób lub uszkodzeń układu mięśniowego (miopatie),

•    chorób lub uszkodzeń układu kostno-stawowego (złamania, urazy stawów),

•    ciężkich chorób wymagających pozostawania w łóżku.

Długotrwale przebywanie w łóżku, brak aktywności ruchowej powodują zmniejszenie się ogólnego metabolizmu ustroju, co prowadzi do pogorszenia się wydolności czynnościowej wielu układów i powstawania objawów określanych mianem „zespołu unieruchomienia”. Charakterystyczne zmiany dotyczące zaburzeń w pracy układów w przebiegu tego zespołu przedstawiono w tab. 9.2.

Tabela 9.2. Zmiany w przebiegu „zespołu unieruchomienia"

Układ	Charakter zmiany
Ukiad nerwowy	Zaburzenia czucia Osłabienie aktywności Labilność wegetatywna Zaburzenia emocjonalne (niepokój, agresja, depresja)
Układ narządów ruchu	Zmniejszenie siły mięśni Zaniki mięśniowe Zaburzenia koordynacji ruchów Zwłóknienie i zesztywnienie stawów Przykurcze w stawach Osteoporoza (zmniejszenie masy kości, odwapnienie kości)
Układ sercowo-- naczyniowy	Przyspieszenie czynności serca (spowodowane podwyższonym napięciem współczulnym) Zmniejszenie wydolności serca