SA400060

WOJSKO POLSKIE W OKRESIE MONARCHII STANOWEJ

nicznych. pochodzących z Niemiec i z Europy Zachodniej, a szukających w prowadzonych 'rzez zakon wojnach łupów i sławy.

Dowódcą armii krzyżackiej był wielki mistrz akonu, jego zastępcą — wielki marszałek. Od-ziałami sformowanymi w poszczególnych kominach dowodzili ich komturowie. Cała organi-icja wojsk krzyżackich była sprawna i wypróbowana w walkach z Prusami. Polską i Litwą, ciągnących się przez blisko dwieście lat.

O organizacji wojska polskiego była już mowa. Składało się ono z chorągwi rodowych, grupujących członków większych rodów rycerskich i z chorągwi ziemskich, w których służyło rycerstwo zamieszkałe na jednej ziemi. Pierwszymi dowodzili najstarsi lub najbardziej doświadczeni rodowcy. drugimi kasztelanowie lub wojewodowie. Naczelne dowództwo nad armią sprawował król. przy którym istniała rada wojenna jako organ doradczy.

Sprzymierzona z polską armia litewska, dowodzona przez wielkiego księcia Litwy, była również zorganizowana w oparciu o obowiązek służby wojskowej, wynikający z posiadania ziemi. Tworzyły ją chorągwie jazdy lżejszej niż polska i krzyżacka. uzbrojonej we włócznie, miecze i łuki lub kusze. Jako uzbrojenie ochronne posiadała ona kolczugi lub pancerze skórzane z naszywanymi lub przynitowanymi blaszkami metalowymi.

Łucznik litewski

W wojskach litewskich były również oddziały tatarskie, stanowiące lekką jazdę, uzbrojoną w łuki. szable i arkany. Walczyła ona w hełmach i pancerzach z grubej skóry, specjalnie utwardzanej w ogniu.

Kampania 1409 r.

Do wybuchu wielkiej wojny z Krzyżakami doszło na tle sporu krzyżacko-litewskiego o Żmudź. W maju 1409 r. wybuchło tam powstanie przeciw Krzyżakom, popierane przez wielkiego księcia litewskiego, stryjecznego brata Jagiełły, Witolda. Ponieważ wysłane do wielkiego mistrza poselstwo polskie oświadczyło. że w razie krzyżackiego ataku na Litwę Polska uderzy na posiadłości zakonu. Krzyżacy rozpoczęli wojnę z Polską. Oddziały ich wtargnęły na ziemię dobrzyńską, opanowały Dobrzyń. Rypin, Lipno. Bobrowniki i Złotorię. inne zdobyły Bydgoszcz i wdarły się do północnej Wielkopolski, jeszcze inne wkroczyły na Mazowsze. Atak krzyżacki był nadspodziewanie szybki, toteż wojska polskie nic zdołały mu się w pierwszej chwili przeciwstawić, obsadziły jedynie linię Wisły i zrobiły wypad w kierunku Działdowa. Już wkrótce jednak Jagiełło nakazał koncentrację wojsk pod Łęczycą i stąd wyruszył 23 września 1409 r. pod Bydgoszcz, którą po ośmiodniowym oblężeniu odzyskał. Jednakże ani Polska, ani Litwa nie były jeszcze w pełni przygotowane do ostatecznej rozprawy z zakonem, toteż gdy poselstwo czeskie zaproponowało przerwanie działań i niezbyt nawet korzystny dla Polski i Litwy rozejm z Krzyżakami, oba państwa zgodziły się nań. ażeby zyskać czas potrzebny dla zakończenia przygotowań do wojny.

Przygotowania do kampanii 1410 r.

Rozpoczęły się intensywne prace. Na początku grudnia 1409 r. Jagiełło oraz wielki książę litewski Witold i ich najbliżsi doradcy odbyli w Brześciu nad Bugiem wspólną naradę, na której zapadły najważniejsze postanowienia co do dalszego prowadzenia wojny. Ustalono więc. że zasadniczym celem jest złamanie potęgi militarnej zakonu i odzyskanie ziem zagrabionych przez Krzyżaków tak Polsce, jak i Litwie. Równocześnie zdecydowano, że główne uderzenie skierowane będzie na stolicę