SA400097

WOJNA TRZYNASTOLETNIA W LATACH 1454-146* I ODZYSKANIE POMORZA

główne ośrodki powstania przeciw Krzyżakom w 1454 r

ziemie uzyskane przez Polskę

łraWlalam tnniAtklm 14Aft r

traktatom toruńskim 1406 r. to    »    IZO

Słupco

OŁoteonfca Noktoo

ORogalno

“ ynoNTOdtw

OOnlaina

OUpno 4r 'BotrownW | O*- O⁰⁸*^ T_ ■ • - J Ł.

lana

°0>m«ka

fgdweóm

M ' I

OpiAak

Mpll Pomorza w> 1466 r.

Dalsze działania podejmowane ■g, wojska polskie w latach J454-H66 miały na celu zdobyli ostatnich punktów oporu wyżackiego na Pomorzu i w zacniej części Prus. Równocześnie toczyły się rokowania. Doradziły one do podpisania 19 n^dziemika 1466 r. w Toruniu ^taiu pokojowego, w myśl któ-rego Polska odzyskiwała Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską oraz uzyskiwała Warmię i część Prus Zachodnich z Elblągiem i Malborkiem, reszta zaś ziem zakonnych stawała się lennem polskim.

Jisl przypowiedni” wystawiony w roku 1471 przez króla Kazimierza Jagiellończyka dwóm dowódcom oddziału wojsk zaciężnych

J-srafC: bożej latla król Polski... Zawiadamiamy treścią niniejszego pisma wszystkich, których naleiy, ¹ ^*"*1 orf dnia dzisiejszego na jeden kwartał do słuiby jako iałnicrzy zaciężnych szlachetnych Btoijnf Krauszka i Piotra Wszonowskiego rotmistrzów z ich towarzyszami, a mianowicie caench pieszych oraz ofmiu jezdnych, przyrzekając im i ich towarzyszom wypłacić za ten “*■"***10 konia po dziesięć florenów węgierskich, a na kaidego pieszego po pięć florenów równiei "r/fjk1 Zaręczamy im ponadto, te za niewolę lub szkody poniesione w naszej służbie otrzymają słuszne vn-kSnc wynagrodzenie, co słowem naszym królewskim obiecujemy zapłacić im samym i Ich » wypadku tai, gdybyimy powyższych warunków niewypełnili, wówczas będą mieli pełną **^<*¹ '-da/Sai lego od nas oraz odmówić nam pełnienia służby według obyczaju żołnierzy zaciężnych. ^lft° pieczęć nasza została wyciśnięta. Dane *v Krakowie w poniedziałek 19 sierpnia roku czterysta siedemdziesiąte go pierwszego"

2. ORGANIZACJA SIŁY ZBROJNEJ W PIERWSZEJ POŁOWIE XVI W.

W czasie wojny trzynastoletniej zaszły w organizacji wojska polskiego wyraźne zmiany. Dalszy ich rozwój śledzić możemy w okresie najbliższych stu lat. Ma on silny związek z sytuacją gospodarczo-społeczną kraju. W przeciwieństwie bowiem do niektórych państw Europy Zachodniej Polska, mimo postępującego rozwoju produkcji rzemieślniczej, pozostała jednak krajem, w którym dominującą rolę odgrywało rolnictwo. Toteż gdy na zachodzie Europy rozwój przemysłu wywołał zwiększone zapotrzebowanie na produkty rolne, szlachta polska, widząc w eksporcie zboża możliwość znacznego powiększenia swych dochodów, zaczęła intensywnie rozbudowywać gospodarkę folwarczną i w tym celu odbierała chłopom grunty, a ich samych zmuszała do pańszczyzny. W tych warunkach przestały ją interesować zagadnienia związane ze służbą wojskową. Zaniechała ćwiczeń, niechętnie stawała na wyprawy wojenne i myślała tylko o wytargowaniu od króla coraz nowych przywilejów. W rezultacie szlacheckie pospolite ruszenie straciło zupełnie wartość bojową i musiało być zastąpione wojskami zaciężnymi. W okresie późniejszym kilkakrotnie jeszcze usiłowano je zwoływać, nie dawało to jednak dobrych wyników. A tymczasem narastało niebezpieczeństwo na południowo-wschodnich granicach państwa, szarpanych nieustannymi napadami Tatarów, którzy