Scan0006 (61)

badania naukowe nad wpływem sytuacji dydaktycznych na aktywizację studentów w procesie kształcenia. Głównym ich celem była próba udzielenia odpowiedzi na następujące pytania:

1.    Jakie związki i zależności zachodzą między typowymi sytuacjami dydaktycznymi a podstawowymi elementami systemu kształcenia?

2.    Jakie sytuacje dydaktyczne stwarzane w ramach poszczególnych form nauczania i uczenia się wywierają największy wpływ na aktywizację studentów w procesie kształcenia?

* 3. Jakie wskaźniki czasu trwania poszczególnych sytuacji dydaktycznych powinny być uznane za optymalne dla skutecznej aktywizacji studentów w nauczaniu — uczeniu się?

Badania zostały przeprowadzone w latach 1971 - 1980 w wyższych szkołach wojskowych oraz w niektórych cywilnych uczelniach Trójmiasta. Zastosowano w nich znane metody badawcze, charakterystyczne dla nauk pedagogicznych, takie jak: obserwacja, eksperyment, badanie opinii i dokumentacji dydaktycznej. Obserwacja stanowiła główną metodę badań nad wpływem typowych sytuacji dydaktycznych na aktywizację uczących się w toku zajęć teoretycznych i praktycznych, w czasie nauki własnej, jak również w trakcie praktyk studenckich.

W procesie badawczym zgromadzono znaczną ilość protokołów z obserwacji zajęć dydaktycznych (1326) \ które — łącznie z wynikami eksperymentów dydaktycz-

¹ W trakcie opracowywania zgromadzonych materiałów naukowych dokonano analizy 638 protokołów z obserwacji zajęć teoretycznych, 442, protokołów z obserwacji zajęć praktycznych, 154 protokołów z obserwacji nauki własnej oraz 92 protokołów z obserwacji przebiegu praktyk studenckich.

nych oraz rezultatami badania opinii i dokumentacji, pedagogicznej — stanowiły empiryczną podstawę niniejszej pracy. Należy dodać, że poszczególne jej rozdziały zostały w pewnym stopniu oparte również na wynikach badań przeprowadzonych w szkolnictwie ogólnokształcącym i zawodowym, przy znacznym wykorzystaniu literatury polskiej i obcej, a także na dostępnych materiałach z zakresu dydaktyki szkoły wyższej. Oczywiście publikacja tą nie wyczerpuje w całości. problematyki sytuacji dydaktycznych występujących w szkolnictwie wyższym. Wiele kwestii oczekuje pełniejszego wyjaśnienia i oświetlenia. Możliwe ono będzie dopiero po przeprowadzeniu dalszych, pogłębionych badań na ten temat.

Książka adresowana jest głównie do kadry naukowo-dydaktycznej szkolnictwa wyższego. Każdy bowiem nauczyciel akademicki — niezależnie od realizowanego przedmiotu nauczania — powinien stwarzać takie sytuacje dydaktyczne, które będą wywierały maksymalny wpływ na aktywizację studentów w procesie kształcenia. Może być ona także wykorzystana przez studentów oraz kadrę zarządzającą i kierującą pracą dydaktyczno-wychowawczą w szkole wyższej.

Oddając tę publikację do rąk Czytelnika pragnę wyrazić głęboką wdzięczność jej recenzentom: prof. dr Zofii Kietlińskiej i prof. drowi Wincentemu Okoniowi. Ich życzliwe i bardzo wnikliwe uwagi, rady i sugestie pozwoliły mi dostrzec i usunąć niektóre zawarte w niej usterki.