Scan0014 (31)

I

różnych zjawisk i procesów w toku realizacji swoich przedmiotów nauczania, dobór przykładów o postępowej treści ideowej w celu poparcia poszczególnych twierdzeń naukowych, pryncypialną postawę oraz przykład osobisty zarówno w uczelni, jak i w codziennym postępowaniu poza nią.

f    - -

FORMY ORGANIZACYJNE PRACY DYDAKTYCZNEJ

Skuteczność kształcenia zależy nie tylko od treści nauczania, lecz również od form organizacyjnych pracy dydaktycznej (form nauczania). Forma nauczania jest wyodrębnioną w czasie i zawierającą określoną całość treściową jednostką organizacyjną pracy dy-s daktycznej.

Podstawową jednostką organizacyjną nauczania w szkole wyższej, na której oparto pozostałe formy kształcenia, są zajęcia dydaktyczne, określane również jako zajęcia ogólne, programowe lub akademickie. Są one realizowane zarówno przez pauczycieli akademickich, jak i studentów za pomocą różnych metod dydaktycznych, w ściśle ustalonych granicach czaso-■ wych^I3. W zależności od realizowanych celów, treści, metod i środków kształcenia struktura zajęć dydaktycznych może obejmować rozmaite ogniwa procesu nauczania — uczenia się. Podstawowy model zajęć dydaktycznych prowadzonych w szkolnictwie wyższym zawiera następujące zasadnicze składniki procesu nauczania i uczenia się:

1) czynności wstępne, organizacyjne (tj. sprawdzenie listy obecności, dokonanie odpowiednich zapisów

¹⁸ Zajęcia dydaktyczne w szkolnictwie wyższym, w zależności od jednostki treściowej materiału programowego, dzieli się na odpowiednią ilość 4'5-minutowych odcinków czasu.

w dzienniku zajęć, podanie studentom tematu zajęć itp.);'

2)    realizacja przyjętego celu zajęć (przekazywanie uczącym się bądź samodzielne studiowanie przez nich nowych wiadomości, rozwijanie umiejętności i praktycznych, nawyków lub eksponowanie innych treści kształcenia);

3)    utrwalanie zdobytych treści kształcenia (np. sprawdzanie stopnia zrozumienia nowego materiału nauczania, powtarzanie przyswojonych wiadomości i umiejętności według ustalonego planu itd.);

4)    podsumowanie przebiegu danych zajęć (tan. udzielenie odpowiedzi na pytania studentów, uogólnienie dyskusji, kontrola zadań wykonanych przez uczących się. zlecenie słuchaczom zadań do nauki własnej itp.).

Przedstawiona struktura zajęć dydaktycznych stanowi podstawę do tworzenia innych form nauczania w szkoleńwyższej. Pod względem treści i czasu dominującym jej elementem jest składnik drugi przyjętego modelu zajęć. Na przykład zajęcia teoretyczne poświęcone zaznajomieniu studentów z nowym materiałem kształcenia mogą składać się z takich części jak: a) czynności organizacyjne; b) przygotowanie studentów do opanowania danych treści, zajęć; c) przedstawienie nowego materiału nauczania; d) sprawdzenie stopnia zrozumienia przyswojonych treści; e) utrwalenie podstawowych zagadnień; f) podsumowanie przebiegu zajęć. Natomiast konstrukcja zajęć praktycznych, mających na celu rozwijanie umiejętności i nawyków studentów, może obejmować: a) czynności organizacyjne; b) sprawdzenie teoretycznego przygotowania studentów do wykonywania odpowiednich zadań (czynności) praktycznych; c) pokaz czynności stanowiących

23