SCAN0306

shnu L

osiiny. Lecznicze

Piśmiennictwo:

Bruneton J. Pharmacognosy, Phytochemi-stry Medicinal Plants. Lavoisier, Paris-Londres 1999; Chang X. L_v Wang Ch., Feng Y., Liu Z. Effects of heat treatments on the stabilities of polysaccharides substances and barbaloin in gel juice from Aloe vera Miller. J. of Food Eng-iering 75; 245-251, 2006; Choonhakam C., Busaracome P., Sripanidkulchai B., Sarakarn P. The efficacy ofAloe vera gel in the treatment oforal lichen planus: a randomized controlled trial. Br. J. Dermatol. 158(3); 573-7 2007; Choi S., Chung M-H. A reviewon the relationship be-tween Aloe vera components and their biologie effects. Seminars in Integratice Medicine 1(1); 53-62,2003; Chow J.T-N, Williamson D.,Yates K„ Goux WJ. Chemical characterization ofthe immunomodulating polysaccharide ofAloe 'jera L. Carbohydrate Research 340; 1131-1142, 2005; Curciarello J. Severe acute hepatitis as-sociated with intake of aloe vera tea. Gastro-enterol. Hepatol. 31(7); 436-8,2008; Djeraba A., Quere P. In vivo macrophage activationin chicens with acemannan, a coplex carbohydrate extracted from Aloe vera. International J. of Immunopharmacology, 22; 365-372,2000; Gallagher J., Gray M. Is Aloe vera effective for healing chronic wounds? J. WOCN. 30; 68-71, 2003; Hamman J H. Composition and applica-tions ofAloe vera gel. Molecules. 13(8); 1599-616,2008; Im S-A., Oh S-t., Song S., Kim M-R. et all. Identification ofoptimalmolecularsize of modified Aloe polysaccharides with maximum immunomodulatoryactivity. International Immunopharmacology 5; 271-279,2005; Kanat

O. , Ozet A., Ataergin S. Aloe vera-induced acute toxic hepatitis in a healthy young man. Euro-pean J. of Internal Medicine 17; 589, 2006; Kawałko MJ. Historie ziołowe. Wyd. KAW, Lublin 1986; Kohlmunzer S. Farmakognozja. PZWL, Wwa 1998; Maenthaisong R., Chaiyaku-napruk N., Niruntraporn S., Kongakaew Ch. The efficacy ofAloe vera used for burn wound healing: A systematic review. Burns 33; 713-718, 2007; Matławska I, Farmakognozja. AM Poznań 2005; Moussaieff A., Fride E., Amar Z., Lev E., Steinberg D. et all. The Jerusalem Balsam: From the Franciscan Monastery in the old city of Jerusalem to Martindale 33. J. of Ethno-pharmacology 101; 16-26, 2005; Muszyński J. Farmakognozja. PZWL, Wwa 1957; Orafidi-ya L.O., Agbani E.O., Oyedele A.O., et all. The effect ofAloe vera gel on the anti-acne proper-ties ofthe essential oil ofOcimum gratissimum Linn leaf- a preliminary clinical investigation. The Internation al J.of Aromatherapy 14; 15-21,2004; Ożarowski A. Aloesy jako rośliny lecznicze. „Wiadomości Zielarskie" 3/1996; Patel

P. P., Mengi S.A. Efficacy studies ofAloe vera gel in atherosclerosis. Atherosclerosis. (Supple-ments) 9 (1); 210,2008; Rajar UD., Majeed R., Parveen N., Sheikh I., Sushel C. Efficacy ofAloe vera gel in the treatment ofvulval lichen planus. J. Coli Physicians Surg Pak. 18 (100); 612-4, 2008, abstr. PubMed PMID18940117; Reuter J., Jocher A., Stump j., Franke G., Schempp CM. lnvestigation ofthe anti-inflamatorypo-tential ofAloe vera gel (5%) in the ultraviolet erythema test. Skin Pharmacol Physiol. 21(2); 106-10,2008; Reynolds T„ Dweck A.C. Aloe ve-ra gel: a review update. J. of Ethnopharmacol-ogy68;3-37,1999;Shimpo K.,ChiharaT„ Bep-pu H., Ida Ch., KanekoT., NagatsuT., Kuzuya H. Inhibition of azoxymethane- induced aberrant krypt foci formation in rat colorectum by whole leaf Aloe arborescens Miller var. natalensi Berger. Phytotherapy Research 15; 705-711, 2001; Su G, Mehta V., Ravikumar L., Shan R., Pinto H. et all. Phase II double -blind randomized study comparing orał Aloe Mera versus placebo to prevent radiation-related mucosistis in patients with head-and-neck neoplasms. Int. J. Radiation Oncology Biol. Phys.60(1); 171-177, 2004; Vogler B.K., Ernst E. Aloe vera: a systematic reviewofist clinical effectiveness. British J. of General Practice 49; 823-828,1999; Yu Z., Jin Ch., Xin M., JianMin H. Effect ofAloe Mera polysaccharides on immunityand antioxidant activities in orał ulceranimal models. Carbohydrate Polymers. 75; 307-311,2009; West D. P. EMaluation ofaloe Mera gel gloves in the treatment ofdryskin associated with occupational exposure. Am. J. Infect. Control 31; 40-2,2003; Wu J.H., Xu Ch., Shan Ch.,Tan R.X. Antioxidant properties and PC 12 celi protectiMe effects of APS-1,a polysaccharide from Aloe Mera Mar. chi-nensis. Life Sciences 78; 623-630,2006.

u osób zawodowo narażonych na szkodliwy wpływ czynników powodujących kontaktowe zapalenie skóry.

Wyniki badań klinicznych nie zawsze są zgodne, ale większość z nich wykazuje skuteczne działanie lecznicze, potwierdzające tradycyjne stosowanie żelu.

Właściwości farmakologiczne

Badania farmakologiczne żelu aloesowego pozwoliły poznać niektóre mechanizmy jego leczniczego działania. Stwierdzono, że żel stymuluje wzrost fibroblastów, zwiększa elastyczność tkanek wokół rany i nasila powstawanie tam kolagenu. Obserwowano także, przy miejscowym stosowaniu żelu, wzrost aktywności fibroblastów i proliferacji włókien kolagenowych. Te mechanizmy oraz działanie przeciwzapalne mają istotny udział w gojeniu ran po zranienieniu, oparzeniu lub odmrożeniu, pozwalają na szybsze wygojenie.

Szczególnie intensywnie badano wpływ żelu na procesy odporności. Stwierdzono, że stosowanie miejscowe u myszy znacznie zmniejsza supresję odporności po naświetlaniu UV. U pacjentów z chorobą nowotworową podawanie żelu zwiększało procent osób, u których nie nastąpiło pogorszenie stanu oraz zwiększało odsetek osób z przeżyciem ponad 1 rok.

Właściwości farmakologiczne żelu aloesowego warunkują dwie główne grupy związków czynnych surowca: polisacharydy i glikoproteiny.

Polisacharydy

Ta frakcja warunkuje działanie immunomodulu-jące żelu. Wykazano, że acemannan, acetylowany glukomannan dominujący we frakcji, zwiększał produkcję przeciwciał i uwalnianie interleukin: IL-1, IL-6, TNFa, interferonu INF-gamma. Izolowany acemannan wpływał także na aktywność fagocytarną makrofagów. W badaniach in vitro hamował replikacje wirusów HIV-1 oraz wiązanie tych wirusów z komórkami docelowymi, przedłużał przeżywalność zainfekowanych komórek. Acemannan okazał się bardzo skuteczny w leczeniu chorób wirusowych u kotów i ptaków. Preparaty aloesowe są powszechnie stosowane w weterynarii. Podawany kotom zainfekowanym różnymi rodzajami kocich wirusów (FeLV i FIV), znacząco poprawiał stan zdrowia zwierząt i przedłużał czas przeżycia. Skutecznie ograniczał re-plikację i patogenność wirusów NDV (Newcastle disease virus) u kurcząt. Acemannan wykazywał także aktywność przeciwnowotworową u zwierząt. Prawdopodobny mechanizm tej aktywności to stymulujący wpływ acemannanu na komórki układu immunologicznego i ich udział w odpowiedzi przeciwnowotworowej. Szczególne znaczenie ma tu aktywacja makrofagów i uwalnianie przez nie cytokin, zwłaszcza czynnika martwicy nowotworów - TNF-a. W aktywności immunomodulu-jącej żelu aloesowego mają udział także i inne polisacharydy frakcji. W badaniach opublikowanych w roku 2005 wykazano, że największą aktywność immunostymulu-jącą wykazują in vitro związki o masie cząsteczkowej między 400 a 5 Da, jednocześnie wykazując największą aktywność przeciwnowotworową in vivo. Polisacharydy wykazują też silne właściwości antyoksydacyjne. Pomaga to w zwalczaniu dolegliwości, w patogenezie których występują zaburzenia odporności i uszkodzenia powodowane przez oksydację, co wykazano w badaniach na zwierzętach.

Glikoproteiny

Główne związki tej frakcji to lektyny - aloktyna A i B. Wykazały zdolność do zwiększania proliferacji komórek i stymulacji wzrostu naskórka, co wskazuje na istotną rolę glikoprotein w przyspieszaniu gojenia ran. Obie aloktyny pobudzają także aktywność układu odpornościowego.

* * *

Wykazany w badaniach wielokierunkowy wpływ składników aloesu na organizm wykorzystywany jest w leczeniu różnych dolegliwości. Tradycyjne zastosowania tego surowca zostały w znacznym stopniu uzasadnione wynikami badań. Pozwoliło to na zgromadzenie wielu doświadczeń i obserwacji świadczących o wielkiej przydatności tej rośliny we współczesnej medycynie. Aloes bliski Bogu, jest także bliski ludziom.

dr n. farm. Jadwiga Nartowska

- Katedra Farmakognozji i Molekularnych Podstaw Fitoterapii Uniwersytetu Medycznego w Warszawie

PANACEA styczeń - marzec 2OOQ