Scan33 (2)

zostaną umieszczone w optymalnym, z punktu widzenia zarządzania (podejmowania decyzji), kontekście⁷⁶. Geoinformacja jest pojęciem subiektywnym, zależnym od interpretacji odbiorcy lub stanu posiadanej wiedzy. To co dla jednego odbiorcy jest informacją dla innego stanowi nieprzetworzone dane, które należy poddać dalszej obróbce, aby mogły stać się informacją.

Rozróżnienie powyższych kategorii czasami jest problematyczne, bowiem geodane w połączeniu z posiadaną wiedzą mogą być postrzegane jako informacje i jako geodane, np. znając wartość geodanej, tj. wysokość poziomu wody w rzece, wiemy czy wystąpi zagrożenie powodziowe i wtedy jest to geoinformacja, natomiast, np. wykrycie przez satelity teledetekcyjne i rozpoznanie przez automatyczny system interpretacyjny obiektu, ze wskazaniem jego przestrzennej lokalizacji stanowi złożoną geoinformację, wykorzystaną przez decydenta lub system kierowania ogniem może być postrzegana w randze geodanych.

OBSERWACJA

Źródło: Oprać, na podstawie: Wartość informacji w dowodzeniu i zarządzaniu. Model przewagi infomnacyjnej, AON, Warszawa 2002.

DZIAŁANIE DECYDOWANIE ORIENTOWANIE

Rys. 2.4. Poziomy informacyjne ¹

Kwalifikacja ta bywa często nieprecyzyjna i niejednoznaczna. Ponadto w praktyce najczęściej posługujemy się uogólnieniami i synonimami, bez dogłębnego dociekania interpretacji kwalifikacyjnych.

Kolejnymi poziomami informacyjnymi są wiedza i mądrość (rys. 2.4).

Dla uproszczenia dalszych rozważań przyjęto pojęcie „zasobu geoinformacyj-nego” jako synonimu geodanych, geowiadomości i geoinformacji, traktując je jako „wsad informacyjny” badanych relacji analityczno-decyzyjnych realizowanych w uwarunkowaniach przestrzeni (środowiska geograficznego).

Percepcja geodanych i geoinformacji warunkujących poznanie rzeczywistości

Sposób w jaki postrzegamy rzeczywistość jest w znacznym stopniu kształtowany przez nabyte mechanizmy kulturowe i edukacyjne. Człowiek uczy się właściwości percepcji różnych systemów wizualnych, które w efekcie określają sposób konceptualizacji rzeczywistości. Procesy poznawcze odpowiedzialne za systemy skojarzeniowe decydują o sposobach konstruowania obrazów i odczytywania ich znaczenia. Systemy obrazowania są zrelatywizowane w zależności od kontekstu kulturowego: co jest przedstawiane?, jak jest przedstawiane?, jaką wartość przypisuje się danemu obrazowaniu? i są wyrazem kulturowo swoistego sposobu postrzegania i posiadają znaczący wpływ na podejmowane decyzje i działania^{2 3}. Bogactwo doświadczeń wizualnych, które niesie ze sobą współczesny poziom rozwoju kulturowego, nie idzie w parze z większymi możliwościami analizy i zrozumienia, a zwłaszcza wyodrębnienia treści istotnych. Rozwój cywilizacji Zachodu spowodował wyparcie postrzegania intuicyjno-obrazowego na rzecz myślenia racjo-nalno-pojęciowego, kształtującego podejście analityczne. Percepcja odbioru obrazów została zredukowana do funkcji informacyjno-użytkowych, pomijając ich funkcje (autoteliczne) polegające na przekazywaniu znaczeń wykraczających poza „bezpośredniość” postrzegania.

Problematyka prezentowanych rozważań jest bardzo złożona i uzależniona od wielu czynników, w tym środowiskowych i osobowych takich jak: predyspozycje, doświadczenie, poziom wiedzy, przygotowanie do badania określonej problematyki¹, postrzeganie kulturowe⁴, stany motywacyjne (również wiek), stan zdrowia somatycznego, poziom wypoczęcia, poziom napięcia emocjonalnego, stan koncentracji itp. Wpływ sygnalizowanych czynników jest dostrzegany powszechnie w zakresie kształcenia interpretatorów obrazowań teledetekcyjnych czy kartograficznych.

Złożoność procesu odbioru geodanych i ich przetwarzanie psychiczne jest bardzo istotne z racji tworzenia na ich podstawie, w umyśle odbiorcy, obrazu rzeczywistości, czyli obrazu postrzeganej przestrzeni geograficznej - geoprzestrzeni. Ten powstający obraz postrzeganej rzeczywistości stanowi, w znacznej mierze,

1

A. Dobiński, G. Szpor, wyd. cyt., s. 66-67.

2

   K. Olechnicki, Antropologia obrazu, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, s. 277.

3

   Poziom wiedzy fachowej; ukierunkowanie na badanie tematyczne.

4

⁷⁸ Związane z systemem wartości oraz nabytą w procesie edukacyjnym specyfiką postrzegania.