ScanImage101

206

Ryc. 103. Fragmenty tkanin przetykanych brązem z kurhanów Vodi (A.A. Spicyn, 1896).

mogła trafić jako branka, przez zamążpójście lub w każdy inny sposób (P-L. Lehtosalo-IIilandcr, 1984, s. 133). Podobne wyróżniki nosili również mężczyźni, choć nic jest jeszcze w pełni udokumentowany rodzaj ozdoby (pełniącej również funkcję użytkową), określającej tożsamość. W grę wchodzą zapinki, zawieszki, a nawet przedmioty określane mianem amuletów. Wiadomo także, że prawo noszenia naszyjnika lub pierścienia przysługiwało mężczyznom pełniącym ważne obowiązki w^rodza drużyny zbrojnej, przedstawiciela wspólnoty terytorialnej lub osadniczej.

Wspólne dla wszystkich Finów Zachodnich były formy podstawowych części odzieży i sama idea ich zdobienia. Przede wszystkim więc noszono koszule szyte z lnianej lub wełnianej tkaniny z długimi rękawami. Finowie Suomi, Hame i Karelowie ubierali się w koszule tkane z wełny owczej (P-L. Lehtosalo-Hilander, 1978, s. 61-62), koszule lniane częściej spotyka się w grobach Liwów i Estończyków. Koszule były rozcięte z przodu, a ich brzegi obszyte wąską taśmą. Na koszulę nakładano kaftan w^rełniany sięgający kolan z trójkątnym wycięciem pod szyją, którego brzegi obszywano taśmą, rzędem drobnych brązowych kółeczek lub spiralek. Kaftan miał

długie, prosie rękawy wykończone kolorową tasiemką lub naszytymi rzędami drobnych, brązowych kółek, spiralek lub blaszek (A. Zarina, 1985, s. 38). Liwowie koniec dekoltu kaftana ozdabiali kompozycją ze zwisających spira-ick, zakończonych kulistymi brązowymi pacioratni, dzwoneczkami lub drobną plastykę figuralną. Dół kaftana również był obszywany taśmą lub naszytymi na sukno brązowymi plakietkami, rozetkami i spiralkami (ryc. 104). Koszule lniane i wełniane były w naturalnym kolorze surowca, może wybielane na słońcu. Natomiast kaftany najczęściej barwiono na kolor szafirowy lub ciemno-niebieski (H. Moora, 1960, s. 15; P-L. Lehtosalo-Hilander, 1978, s. 62; A. Zarina, 1985, s. 38). Kaftany o podobnym kroju i sposobie zdobienia nosili wszyscy mężczyźni, kobiety i dzieci.

Dolna część ubioru kobiety to spódnica z grubej, wełnianej tkaniny i nie zszywana. Odmianę jej stanowiła nakładana na koszulę długa suknia bez rękawów w formie tuniki, spinana na ramionach zapinkami, szpilami lub zaopatrzona w pętelki, przez które przeciągano wąską taśmę (II. Moora, 1960, s. 15; P-L. Lehtosalo-Hilander, 1978, s. 62; A. Zarina, 1985, s. 17).

Na kaftan kobiety zachodniofińskie narzucały dużą, wełnianą chustę prostokątną o wymiarach 90 cm x 150-170 cm. Chusty tc w X-XI w^r. były zdobione rzędami nanizanych na nitkę i przyszywanych do materiału

I