ScannedImage 22

13. Kamień nagrobny z pismem kufickim

obejmowało Irak i Persję. Jego zastępcy pod przywództwem al-Muhallaby ibn abi Sufry wyniszczyli (698 lub 699) właściwie azrakitów^{1 2 3 4 5 6}, najbardziej niebezpiecznych dla jedności muzułmańskiej ze wszystkich charydżytów, którzy pod przewodnictwem Qatari ibn al-Fuga’ uzyskali kontrolę nad Kar-manem ⁷, Farisem i innymi wschodnimi prowincjami. Na przeciwległym wybrzeżu Zatoki Perskiej Oman, który za czasów Proroka i 'Amr ibn al-'Asa został nominalnie podporządkowany islamowi, był teraz całkowicie zjednoczony z imperium Omajjadów. Ze swej nowo wybudowanej stolicy na zachodnim brzegu Tygrysu, Wasit (środkowy), nazwanej tak ze względu na swe położenie, w połowie drogi pomiędzy dwoma kluczowymi miastami Iraku — Basrą i Kufą ^{8 9} — syryjski garnizon al-Haggaga utrzymywał w uległości te wszystkie tereny. Jego ślepa wiara w swe syryjskie oddziały jak i nieskazitelna lojalność dla sprawy Omajjadów nie znały granic.

Teraz, kiedy energiczny wicekról czuł się spokojny o swe spacyfikowane i dobrze zaokrąglone posiadłości, upoważnił swych zastępców do penetracji dalej na wschód. Jeden z nich, 'Abd ar-Bahman ibn Muhammad ibn al-Aś'at, potomek starożytnej królewskiej linii Kinda i gubernator Sidżistanu (Sigistan), który później kierował straszną rewoltą przeciwko władzy al-Haggaga, został wysłany (699-700) przeciwko Zunbilowi (mniej poprawnie Butbilowi) ^u, królowi tureckiemu z Kabulu (w nowożytnym Afganistanie), który odmówił płacenia daniny¹⁰. Wyprawa 'Abd ar-Bahmana na czele tak wspaniale wyposażonej armii, że została ona określona „armią pawiów“ ¹¹, całkowicie się udała, ale jego zasługi zbladły w porównaniu z osiągnięciami Qutajby ibn Muslima i Mu-hammada ibn al-Qasima at-Taqafi, zięcia al-Haggaga. Na polecenie al-Haggaga Qutajba został w r. 701 mianowany gubernatorem Chorasanu ze stolicą w Marw. Według al-Baladuriego¹² i at-Tabariego¹³ miał on pod swym dowództwem w Chorasanie, sam podlegając al-Haggagowi, 40 tys. wojska arabskiego z Basry, 7 tys. z Kufy i 7 tys. klientów.

PODBOJE POZA RZEKĄ

Bzeka Oksus ¹⁶, która do tej pory stanowiła tradycyjną, chociaż nie historyczną linię graniczną pomiędzy „Iranem i Turanem‘^c, to jest pomiędzy ludami

177

1

⁹    Nazwani tak od ich pierwszego przywódcy, Na.fi' ibn al-Azraqa, który nauczał, że

2

wszyscy wyznawcy innej doktryny niż charydżyckiej zostali bez wyjątku niewiernymi i są

3

skazani na śmierć wraz ze swymi żonami i dziećmi; aś-Sakrastani, s. 89 u.

4

Lub Kirmanem, Jłiqut, t. IV, s. 2G3.

5

¹⁰    Jaqut, t. IV, s. 8S1 n.; por. at-Tabari, t.. II, s. 1125 n. Miasto to jest dzisiaj tylko stosem gruzów.

6

¹¹    Wellhausen, Reich, s. 144, nota 3. „Zunbil” byl tytułem. Ci królowie mogli być królami perskimi.

7

¹⁹ Niemal wszyscy poddani tego i innych królów w Azji Centralnej byli Irańezykami, a dynastie i armie były przeważnie tureckie.

8

¹³ Al-Mas'udi, Tanbih, s. 314.

9

S. 423.

10

¹⁵ T. II, s. 1290 n.

11

¹⁹ Nowożytna Arnu Daria, arab. i pers. Gajliun. daj huu rzeka Oksus, a Sajbun jej siostrzana

12

rzeka Jaksartes (Sir-daria) są adaptacjami Gikon i Pyson z Genezis 2, 13, 11.

13

12 — Dzieje Arabów