scan 3 (19)

Czeczenia Ramzana............................................ 191

Pielgrzymka....................................................199

Ramzan w życiu czeczeńskiej kobiety..........................209

Sprawiedliwa...................................................217

Zarema.........................................................225

SŁOWNICZEK KAUKASKO-ISLAMSKI......................231

BIBLIOGRAFIA................................................243

WPROWADZENIE

Matrioszka w hidżabie

Gdybyśmy wyobrazili sobie Kaukaz Północny jako składającą się z wielu „babuszek” matrioszkę, tylko jedna z nich byłaby rosyjska. Ta zewnętrzna. Każda kolejna miałaby już z Rosją niewiele wspólnego. Nosiłaby prawdopodobnie nie wyszywaną w tradycyjne wzory chustę, jakie zakładają babcie idące do cerkwi, tylko muzułmański hidżab. Choć zdecydowana większość mieszkańców Dagestanu i Czeczenii - wbrew rozpowszechnionej u nas opinii - wciąż czuje silne związki z Rosją, ich codzienne życie ma z tym krajem coraz mniej wspólnego w sensie cywilizacyjnym, kulturowym. Rosjanie mówią, że „święte miejsce nie pozostaje puste” Miejsce wspólnych dla całego byłego ZSRR wartości, tradycji, stylu życia, ideologii zajmuje islam. Powoli, lecz konsekwentnie i - jak się wydaje - nieodwracalnie wdziera się w każdą niemal sferę życia mieszkańców regionu. Następuje islamizacja, a raczej reislamizacja Kaukazu, islamska rekonkwista kierowana chęcią powrotu do sytuacji sprzed podboju rosyjskiego w XIX wieku, kiedy to islam był najważniejszym elementem kaukaskiej rzeczywistości - zanim carscy czy-nownicy i bolszewiccy komisarze nie narzucili dumnym góralom nowych porządków.

Mieszkańcy zagubionych wśród kaukaskich wąwozów kamiennych aułów i dawnych kołchozów położonych na płaskich jak stół stepach północnego Dagestanu. Górale wypasający stada na wysokogórskich łąkach oraz mieszkańcy rozpadających się sowieckich bloków Machaczkały i Groźnego. Imamowie i przywódcy bractw

7