SDC11083

widoczną, materialną jej postacią a znaczeniem i jej formą ukształtowaną obyczajem i tradycją. To jest fuzja materialności i niematerialności.

Termin sztuka, wywodzący się z tac. ars łączy też gr. techne. Znamienne jest zatem wspólne pochodzenie przymiotników artystyczny i techniczny. jednak w starożytności i wiekach średnich nie było jednego pojęcia obejmującego dyscypliny artystyczne w dzisiejszym rozumieniu. Dopiero w XVI w. Giorgio Vasari związał ich większość w pojęciu arti del disegno, to jest sztuki oparte na rysunku. Cenione dzieła otaczali opieką pierwsi konserwatorzy. Nazwa „sztuki piękne" przyjęła się od XVIII wieku pod wpływem Ch. Batteux, co zostało spopularyzowane przez Wielką Encyklopedię Francuską. W oświeconym duchu XVIII w. określono podstawy konserwacji. W XIX stuleciu badania nad sztuką prowadzono w ramach estetyki; nastąpiło wówczas także wyodrębnienie historii sztuki jako nauki i wprowadzono prekursorskie kształcenie konserwatorskie.

Odniesienie do przeszłości uczy, że każda epoka i sztuka jej towarzysząca były kiedyś „współczesne", w czym pierwiastek behawioralny i analiza antropologiczna odgrywają dużą rolę. Nowe formy powstają bowiem zarówno samoistnie jak i pozornie nowe postacie sztuk mogą stanowić warianty znanych’. Dla próby zrozumienia teraźniejszości uprawniona jest analiza przeszłości, która w tych rozważaniach będzie podporządkowana tematowi „dzieło sztuki a konserwacja".

WIELOŚĆ POSTAW OPIEKI NAD DZIEŁAMI SZTUKI — UJĘCIE HISTORYCZNE

Przez tysiąclecia, od antyku do czasu jego renesansu, poprzez style romańskie i gotyckie — dzieła sztuki były deprecjonowanie przez kolejne style i przerabiane w myśl nowej stylistyki aż po wiek XVL Los ten ominął prehistoryczne naskalne malowidła ukryte bezpiecznie w jaskiniach, szanowane przez współplemieńców i ...szczęśliwie zapomniane przez następców. W świątyniach Egiptu wielokrotne „polityczne’ korekty, zmiany przedstawień i nawarstwienia nanoszono z rozkazu kolejno panujących faraonów aż do ikonoklazmu Koptów. W starożytnej Grecji i Rzymie przywiązywano wagę do oryginalnego przekazu i trwałości dzieł. Pliniusz i Witruwiusz, których idee i pisma stały się składowymi teorii sztuki nowożytnej, zalecają przestrzeganie receptur przy budowie dzieł oraz postępowania zgodnego z zasadami technologicznymi I

’ Szerzej w: W. Tatarkiewicz, Klasyczni t immoow ntumknt utuli, Istrtyka",

U, 1961.

* S. Keck, Further Materials for 0 Hutory H Comarmhm |w:| Hnianat amt bom in the Coiotroation of Coitwd Hemogr. The Crtty 1996, > 284.