28773

3.c

J. Culler: Co to jest literatura i czy pytanie to ma jakiekolwiek znaczenie

nie ma sensu pytać, co to jest literatura, bo 1) teoria przejmuje pojęcia z różnych dziedzin

„nieliterackich”, 2) ismieje literackość zjawisk nieliterackich;

przed rokiem 1800 - literamra to „piśmiennictwo”, „wiedza książkowa”;

od 1800 (pani de Stael O literaturze) - literatura jako fikcja pisarska;

literatura - to, co dane społeczeństwo uważa za literaturę - zbiór tekstów, zaliczanych w

poczet dzieł literackich;

literaturę cechuje brak znaczenia praktycznego, ma skupiać uwagę i skłaniać do refleksji; wypowiedź wyrwana z kontekstu, pozbawiona swojej pierwotnej funkcji, może być interpretowana jako literamra;

literatura - akt mowy. / zdarzenie tekstualne budzące uwagę szczególnego rodzaju; różni się od innych aktów mowy - udzielania informacji, zadawania pytań, składania obietnic.

Literatura jako wysuwanie na I plan języka:

na ogół czytelnik zauważa szczególne uporządkowanie języka wtedy, gdy tekst się uzna za literacki, nie odwrotnie.

Literatura jako integracja języka:

tekst, w którym język jest najważniejszy, niekoniecznie musi być dziełem literackim.

Literatura jako fikcja:

fikcyjność - to nie tylko postacie i wydarzenia.

kontekst fikcji literackiej zostawia otwarte pole dla rozważań, czego ta fikcja dotyczy.

Literatura jako przedmiot estetyczny;

-    Kant „celowość bez celu”,

pomost między światem materialnym i duchowym.

Literatura iako twór intertekstualny i autoteliczny:

-    dzieła twotzone są z innych dziel - interteksmalność,

-    dzieło ismieje poród iimych tekstów dzięki relacjom, w jakich do nich pozostaje, autoteliczność - dzieło o innych dziełach, o próbach naśladowania ich formy itp.

Te właściwości dzieła literackiego są też konsekwencją ujmowania czegoś jako literackiego.

literackość literatury może polegać na napięciu, interakcji między materiałem językowym a

konwencjonalnym wyobrażeniem czytelnika na temat tego, co to jest literatura;

żadna z właściwości nie jest ostatecznie definiująca;

uniwersalizm literatuiy i rola w kształtowaniu świadomości narodowej;

literamra miała być szczególnym rodzajem piśmiennictwa, którego zadanie to cywilizowanie

różnych waretw społecznych;

literatura ma wzywać do bezinteresowności, uczyć wrażliwości i sztuki wnikliwej obserwacji; może być narzędziem ideologicznym, może ideologię demaskować; ułatwia nawiązanie kontaktu ze światem, ale i wywołuje pragnienie czegoś nowego; instytucja umożliwiająca powiedzenie wszystkiego, co można sobie wyobrazić, potrafi dowieść bezsensu tego, co uważano za sensowne, może zakwestionować zasadniczość dowolnego pojęcia;

domena działalności elity kulmralnej, „kulturalny kapitał”; krytykuje i demaskuje nakładane przez siebie ograniczenia.

1