Skan20110103018

stadiów owłosienia łonowego, tak u dziewcząt (tab. 11), jak i chłopców (tab. 12), jest tym wcześniejszy, im większe jest otłuszczenie ciała (określone sumą dziesięciu fałdów skórnotłuszczowych).

Tabela 10

Średni wiek menarche i stadiów rozwoju piersi w grupach L, M, F (Chrzanowska 1992)

Menarche
Stadia	Grupy	L	M	F
	N	136	670	170
	X	13,721	12,757	12,664
	s	1,035	1,274	1,668
Stadia rozwoju piersi
II	N	159	434	131
	X	11,338	10,881	10,810
	s	1,145	1,179	1,120
III	N	128	434	131
	X	12,578	11,888	11,741
	s	1,157	0,986	1,007
IV	N	199	675	135
	X	13,363	12,813	12,513
	s	0,989	0,993	0,881
V	N	205	796	166
	X	14,937	13,816	13,362
	s	1,656	1,299	1,157

L — małe otłuszczenie (poniżej 15 centyla)

M - średnie otłuszczenie (pomiędzy 25 i 75 centylem) F - duże otłuszczenie (powyżej 85 centyla)

Tabela 11

Średni wiek stadiów rozwoju owłosienia łonowego u dziewcząt w grupach L, M, F (Chrzanowska 1992)

Stadia	Grupy	L	M	F
II	N	128	434	131
	X	12,106	11,384	11,212
	s	1,179	0,959	1,085
III	N	128	541	196
	X	12,619	11,874	11,717
	s	1,003	0,938	0,994
IV	N	133	542	164
	X	13,223	12,698	12,573
	s	0,882	1,004	0,993
V	N	205	573	202
	X	14,425	13,513	13,219
	s	1,272	0,994	1,019

Średni wiek stadiów rozwoju owłosienia łonowego u chłopców w grupach L, M, F (Chrzanowska 1992)

Stadia	Grupy	L	M	F
li	N	164	670	170
	X	13,304	12,757	12,664
	s	1,263	1,274	1,668
III	N	199	677	175
	X	13,900	13,649	13,615
	s	1,223	1,093	1,397
IV	N	199	677	175
	X	14,651	14,348	14,040
	s	1,133	1,061	1,561
V	N	154	638	175
	X	15,791	15,355	15,102
	s	1,061	1,122	1,330

TEMPO DOJRZEWANIA A ROZWÓJ PSYCHIKI

Innym aspektem pokwitania uzależnionym, obok typu budowy ciała, od tempa dojrzewania jest rozwój emocjonalny. Wynikające z wczesnego bądź późnego dojrzewania różnice dotyczą nie tylko odmiennego kształtowania się cech psychiki, ale także odmiennego odbioru społecznego tychże grup.

Młodzież, a zwłaszcza chłopcy, wykazują na ogół wyższy stopień osobistej satysfakcji, gdy dojrzewają wcześnie, niż gdy przechodzą ten proces w klasach wiekowo starszych. Istnieją przy tym przesłanki, że wcześniejsze tempo dojrzewania sprzyja wykształceniu się u młodych ludzi wielu cech osobowościowych, powszechnie uważanych za pozytywne i społecznie aprobowane.

I tak, wcześnie dojrzewający, uważając się za lepszych od pozostałych grup, uzyskują między innymi wyższe wyniki w testach uspołecznienia i dominacji oraz samokontroli i odpowiedzialności. Nierzadko stają się bardziej popularni w grupie rówieśniczej i wykazują większe zdolności przywódcze. Dojrzewający wcześnie są zazwyczaj mniej neurotyczni, mają większą skłonność do niezależności, ufania i polegania na sobie, są też bardziej wyrobieni społecznie i mają bardziej stabilne zainteresowania, ale z drugiej strony są mniej tolerancyjni wobec nowych, nie znanych sobie sytuacji w porównaniu z osobami, które dojrzewają późno. Także często podkreślana w badaniach harmonia rozwoju u wcześnie dojrzewających okazuje się być — po wnikliwej analizie — wewnętrznym brakiem

141