dokonuje się opisu i wyjaśnienia badanego fragmentu rzeczywistości (społecznej) musi być jednoznaczna a przynajmniej jasna i wyraźna.
^Funkcja heurystyczna. Polega ona na tym, że obszarze konkretnej teorii zachodzą warunki do formułowania nowych problemów i hipotez; których źródłem są ustalenia wynikające ze spełnienia przez nią funkcji eksplanacyjnej, a także pozateoretyczny konkret wynikający ze społecznej potrzeby poznawania określonego fragmentu rzeczywistością]
W każdej teorii, a zwłaszcza w teoriach konstruowanych w ramach nauk społecznych, dostrzec można elementy niepewności Element niepewności jest ujemną stroną każdej teorii, stąd dążenie nauki, by doskonalić teorię, czynią: go jak najmniejszym. To zaś osiągnąć można dwojaką drogą Po pierwsze, tworząc teorie jak najprostsze, po drugie, tworząc teorie nąjogólniejsze.
6. teorie zaksjomatyzowane i jej typy
Teorie zaksjomatyzowane (określane też jako formalne, dedukcyjne) cechują się wysoką spójnością logiczną twierdzeń, w których występują aksjomaty, czyli terminy pierwotne, naczelne, służące do zdefiniowania wszystkich pozostałych pojęć danej teorii (np. w matematyce, logice).
Teorie zaksjomatyzowane dzielimy na:
- metateorie, (teorie formałne)-w szerokim znaczeniu metateoria zajmuje się interdyscyplinarnym badaniem teorii w ogóle, zaś metateoria w wąskim znaczeniu zajmuje się badaniem określonej teorii w ramach jednego tylko paradygmatu czy podejścia.
- teorie normatywne, tworzymy regułę o założeniu po empirycznym, skupiają się na określeniu zasad, norm. Ma charakter normatywny.
7. teorie redukcyjne i ich typy
Teorie redukcyjne (określane też jako empiryczne, indukcyjne), charakterystyczne dla nauk pogranicza, obejmujących przedmiotem refleksji naukowej dwie łub więcej dziedzin, w wyniku czego twierdzenia jednej nauki sąredukowane do twierdzeń drugiej nauki. Tym samym zdanie wyjaśnianie i wyjaśniające należą do dwóch różnych dyscyplin, zaś naukowy opis rzeczywistości zawiera elementy uwiarygodnione do stopnia tzw. Praktycznej (nie absolutnej) pewności (np, w socjologii, psychologii, pedagogice, politologii).
Teorie redukcyjne dzielimy na:
- eksplikacyjtie,nastawione są na badania podstawowe; ich istótąjest poszukiwanie uogólnień pozwalających wyjaśniać coraz szersze zakresy zdarzeń lub sądów o nich
- optymalizacyjne, empiryczne badania stosowane są podejmowane z intencją dostarczenia informaęji użytecznych w konkretnej działalności, prowadzą one do powstania teorii optymalizacyjnych ćzy prakseologicznych, postulując jakie są warunki niezbędne dó 'wystąpienia postulowanego stanu rzeczy
S.istota i przedmiot badan teorii wychowania
„Teorie biorą zwykle swą nazwę od dziedziny faktów, które stwierdzają podstawowe zadania empiryczne, a wyjaśniająprawa i hipotezy wchodzące w skład teorii”. Jak wskazuje sama nazwa interesującej nas dziedziny, przedmiotem badań teorii wychowania jest ten fragment rzeczywistości społecznej, ten rodzaj faktów społecznych, c/.y wręcz bytów społecznych, który powszechnie nazywamy wychowaniem. Sośnicki stwierdził, że „przez wychowanie w szerszym znaczeniu rozumiemy wy c iłowanie, którego przedmiotem jest całość psychiki człowieka. Przez psychikę za ś rozumiemy ogół procesów i właściwości psychicznych ludzi; chodzi więc o kształtowanie zarówno procesów jak i właściwości intelektualnych, uczuciowych i chcenia wraz z działaniem. Jest to tez przedmiot wychowania pedagogiki w szerszym znaczeniu”