skanowanie0003

69

nawowe właściwości błony komórkowej

=cej niż jedynie barierą przegradzającą środowisko cytoplazmy komórki od środo--H2L zewnętrznego. Błona komórkowa zawiera mnogość różnorodnych białek igrających sygnały zewnętrzne i przekazujących je do wnętrza komórki. Wypocona jest w kompleksowe kanały białkowe transportujące różne jony i cząsteczki ■Baoiczne do komórki. Posiada liczne receptory specyficznie wiążące substancje ini-ztrace szeregi kaskadowych reakcji cytoplazmatycznych, które są odpowiedzią ko-■ńrki na presję środowiska organizmu - adaptacją. Podsumowując, rolę błony ko-ncrkowej można streścić w czterech punktach:

wytworzenie fizycznej przegrody pomiędzy przedziałami (kompartmentami) ■ftbdu;

2§anoderowanie transportu określonych cząsteczek między przedziałami, czyli Hpymywanie selektywnej przepuszczalności;

. 3) utrzymanie granicy faz, które przekazują sygnały chemiczne i energię z jed-

układu do drugiego;

^ wytworzenie właściwego środowiska do funkcjonowania niektórych Bpnów, kantów jonowych i receptorów.

Kontrola składu jonowego komórki. Dzięki nieprzepuszczalnośd błony komórkowej dla jonów i cząsteczek naładowanych, nawet bardzo małych, komórka może za-~cvraę w cytoplazmie optymalny skład najważniejszych jonów: K⁺, Na⁺, Cl" i Ca²⁺. Ifcn^komórkowa dysponuje specjalnymi kanałami białkowymi, porami oraz pom-fEmi, które kontrolują przepływ jonów przez błonę. Kanały białkowe i pory są jed-Bslkami selektywnie przepuszczającymi ściśle określone cząsteczki lub jony i reagu-Łodpowiednio na rozmaite moderatory. Zaliczamy do nich moderatory chemiczne Ifcormony), elektryczne (potencjał elektryczny błony) i mechaniczne (nacisk, rozdą-pmcfi Moderatory otwierają lub zamykają kanały białkowe. Natomiast różnego ro-Kju pompy: Na⁺/K⁺, Ca²⁺ i protonowe są złożonymi kompleksami białkowymi ■Hbśriwościach enzymatycznych. Ich funkcjonowanie wymaga energii pochodzą-ipf z przemian metabolicznych, głównie z hydrolizy ATE

Sygnalizacja między komórkami. Błona jest pierwszą strukturalną „instancją", która ■fczymuje sygnały ze środowiska, „tłumaczy" je na „język" struktury swoich białek Hbekazuje do cytoplazmy komórki w formie przekaźników chemicznych. Przekaźnikami Sygnałów mogą być np. jony Ca²⁺. Komórka i jej organelle, w odpowiedzi na flgnał, reagują modyfikacją reakcji biochemicznych. Wszelka aktywność komórki, Hlizedę wszystkim podział i wzrost, są kontrolowane przez sygnały wysyłane od ^Bednich komórek, ale również od komórek dalej położonych. Sygnały te są odbie-

przez odpowiednie receptory błonowe komórek docelowych. Hodowcy tkanek Bjkze znają zjawisko hamowania kontaktowego, które występuje, gdy komórki msnąc na ograniczonym obszarze zapełniają całą powierzchnię przestrzeni hodow-^^Ryprzestają się dzielić. Wyjątek stanowią komórki transformowane (nowotworor 'wej, które nie wykazują hamowania kontaktowego i mogą rosnąć bez końca, warstwa Łwarstwie. Błona komórkowa jest również drogą przesyłania sygnałów elektrycz-^Hkmiędzy komórkami nerwowymi, ale także między komórkami mięśni gładkich [Łięśnia sercowego.

Wzajemne rozpoznawanie się komórek. W okresie wczesnego rozwoju organizmu Smórki różnicują się, wędrują, rozpoznają się wzajemnie i tworzą zawiązki jsEZyszłych narządów. Proces formowania się narządów w młodym zarodku odbywa