skanowanie0003 (181)

zwykle z niesionych aluwiów delty, największą deltą rzeczna są bardzo żyzne Żuławy Wiślane.

4.    działalność mórz; Wyróżnia się dwa rodzaje działalności morza: niszczącą i budującą. Przejawiają się one przede wszystkim w wyglądzie wybrzeży morskich. Wybrzeża wysokie powstają w wyniku niszczącej działalności morza (abrazji), działająca na nie fala przyboju powoduje podcinanie brzegu i obrywanie podciętego stoku. W jej wyniku dochodzi do tworzenia się stromych ścian, zwanych klifem. W Polsce wybrzeże klifowe występuje w okolicach wyspy Wolin. Działalność budująca morza to wybrzeża niskie; plaże i mierzeje np. Mierzeja Helska gdzie pływy morskie osadzają niesiony piasek.

5.    Ruchami masowymi nazywamy przemieszczanie się-mas skalnych pod wpływem siły ciężkości. Największy zasięg mają w górach. W Tatrach najważniejszą rolę odgrywają odpadanie - swobodne przemieszczanie się okruchów skalnych po stromych stokach lub ścianach skalnych i obrywanie - gwałtowne przemieszczanie się w dół stoku ogromnych mas skalnych. W pozostałej części Karpat problem stanowią głównie osuwanie - szybkie ześlizgiwanie się mas skalnych po stoku na skutek nasiąknięcia gruntu wodą i spływanie -przemieszczanie się luźnego materiału silnie nasączonego wodą

6.    Procesy eoliczne (wietrzne) są to procesy geologiczne, a zarazem rzeźbotwórcze zachodzące pod wpływem działalności wiatru. Polegają one na transporcie luźnych cząstek skalnych i minerałów przez wiatr, a zachodzą wszędzie tam, gdzie luźne skały lub zwietrzelina nie są osłonięte przez roślinność i wiatr może swobodnie porywać skalne drobiny. W procesie eolicznym wyróżnia się korazję - niszczenie skał przez cząstki. mineralne transportowane przez wiatr i deflację polegającą na wywiewaniu luźnego materiału skalnego aż do momentu odsłonięcia litej skały. W Polsce główną niszcząca rolę wiatru odgrywa właśnie deflaćja, występująca np. na Pustyni Błędowskiej czy ria wydmach w Słowińskim PN. Proces akumulacji, czyli osadzania, następuje w obniżeniach terenu albo za przeszkodami terenowymi. Wyróżnia się dwie główne formy powstałe w jego wyniku: wydmy i lessy.

7.    Zjawiska krasowe mogą odbywać się dzięki chemicznemu działaniu wody na skały.

Czysta chemicznie woda może rozpuścić niewielkie ilości węglanu wapnia, jednak gdy zawiera dwutlenek węgla rozpuszczalność jest wielokrotnie większa. Zachodzą one tam gdzie skaty zbudowane są ż węglanu wapnia CaC03. W Polsce formy krasowe można zaobserwować głównie na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Tatrach Zachodnich, a w mniejszym stopniu również w Pieninach, G. Świętokrzyskich i Sudetach.

8.    działalność antropogeniczna. Działalność niszcząca i budująca człowieka nawiązuje do działalności gospodarczej. Największe przeobrażenia w konfiguracji terenu powoduje górnictwo. Do form utworzonych wskutek niszczącej działalności człowieka, związanej z odkrywkową eksploatacją surowców kopalnych należą: kamieniołomy, glinianki, piaskownie i żwirownie, stare wyrobiska górnicze, wcięcia (wykopy) i podcięcia dróg kołowych. Działalność budująca człowieka to głównie gromadzenie materiału płonnego wydobytego wraz z poszukiwanym surowcem. Składowane są w postaci zwałów albo hałd kopalnianych. Do form usypanych przez człowieka zaliczyć można również kurhany czy kopce, wały nasypów drogowych i kolejowych, wały przeciwpowodziowe, wały kamienne i betonowe dla ochrony wybrzeży morskich.