■wi I'Jr&
• „nieubezpieczalność” niektórych rodzajów ryzyka, o ograniczona pojemność finansowa ubezpieczycieli,
• brak pełnej kompensacji strat, czy możliwość odmowy ochrony ubezpieczeniowej w przypadku określonych rodzajów ryzyka.
RYZYKA NIEUBEZPIECZALNE
Wśród ryzyk, które zagrażają tak firmom jak i zwykłym osobom fizycznym możemy wyróżnić całkiem sporą grupę ryzyk, których (czy może od których) ubezpieczyć się nie można. Są to tak zwane ryzyka nieubezpieczalne. Można je podzielić na dwie grupy:
• ryzyka bezwzględnie nieubezpieczalne,
• ryzyka względnie nieubezpieczalne.
Do pierwszej grupy zaliczymy te, których z mocy prawa ubezpieczyć nie można. Po pierwsze będą to ryzyka, które już zaszły. Po drugie - zdarzenia spowodowane umyślnie.
Poza tą stosunkowo wąską grupą zdarzeń występuj e szersza gama ryzyk nieubezpieczalnych z mocy zwyczajów ubezpieczeniowych, znajdujących swoje odzwierciedlenie w zapisach ogólnych warunków ubezpieczeń poszczególnych ryzyk.
Typowym ryzykiem nieubezpieczalnym są tzw. ryzyka polityczne a więc wybuch wojny, wojny domowej, rozruchy, akty terroru itp. wydarzenia. Ryzykiem tego typu standardowo wyłączanym są strajki - a konkretnie szkody powstałe wskutek strajków (a także lokautów). Tylko w pewnych specjalistycznych ubezpieczeniach (np. cargo morskie na warunkach Lloyd'sa) istnieje możliwość włączenia tych ryzyk do zakresu ubezpieczenia.
Inne typowe ryzyko nieubezpieczalne, to ryzyko związane ze zwykłym eksploatacyjnym zużyciem się rzeczy. Żaden zakład ubezpieczeń nie weźmie na siebie ryzyka, łcFóre wcześniej’ czy później zajść’musi. Zakłady ubezpieczeń nie ponoszą również odpowiedzialności za konfiskatę mienia dokonaną przez organy państwa w majestacie obowiązującego prawa. - odp- u
Ubezpieczyciele nie odpowiadają za konsekwencje złych lub błędnych decyzji
ekonomicznych samych podmiotów gospodarczych - innymi słowy nie można się ubezpieczyć od upadłości własnego przedsiębiorstwa, od błędnych inwestycji itp. Produkt taki pewnie cieszyłby się sporym zainteresowaniem niemniej jednak tworzyłoby on stan pewnej bezkarności, gdyż ryzyko prowadzenia interesów zostałoby przerzucone na ubezpieczyciela. Pewnym antidotum na brak takiego ubezpieczenia jest ubezpieczenie członków zarządu firmy w ramach tzw. OC członków zarządu - ale zawarte tam zapisy i wyłączenia nie zapewniają całkowitej wolności i swobody w podejmowaniu decyzji.
Nie znajdziemy na rynku również ubezpieczenia, które pokrywałoby kary lub podatki - jest to konsekwencją tego, iż są to świadczenia osobiste ciążące na osobie ukaranej lub podatniku i stąd nie można ich ciężaru przerzucać na inny podmiot.
Sporą grupę ryzyk nieubezpieczalnych zawiera w sobie ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej - obok wymienionych już wyżej wyłączeń typu wina umyślna czy ryzyka polityczne zawierają one w sobie również pewną specyficzną grupę ryzyk nieubezpieczalnych, takich jak:
• konsekwencji promieniowania (głównie dlatego, że skutki napromieniowania mogą ujawnić się dość późno od momentu, w którym promieniowanie się uwolniło to
Por. E. Kowalewski:..., s. 33.