skanowanie0010 (82)

• Chłodzenie surówki nadeutektycznej

Rys. 1VL20. Żeliwo białe eutcktyczne zawierające 4,3% C. Ledeburyt przemieniony. Trawiono Mi i Fe

Wraz z ochładzaniem stopu V (rys.) do temperatury odpowiadającej linii CD, bezpośrednio z cieczy metalicznej (L) zaczynają wydzielać się kryształy cementytu pierwotnego Fe₃C,. W miarę dalszego chłodzenia stopniowo zwiększa się udział tych kryształów. Jednocześnie ciecz (L) ubożeje w węgiel, aż do stężenia odpowiadającego punktowi C. W temperaturze 1148°C pozostała ciecz krzepnie jako eutektyka (y + Fe₃C,) nazywana ledeburytem. Dalsze chłodzenie stopu do temperatury 727 °C wpływa na wydzielanie nadmiaru węgla z austenitu ledeburytycznego (y) w postaci cementytu drugorzędowego FejC,. W temperaturze 727^#C austenit (y) przemienia się w perlit, tworząc ledeburyt przemieniony. Poniżej temperatury eutektoidalnej, strukturę stopu stanowi ledeburyt przemieniony i cementyt pierwotny Fe^,. Taką samą strukturę (z bardzo małym udziałem cementytu trzeciorzędowego Fe₃C„) stop wykazuje w temperaturze pokojowej.

Rys. 3.92. Sdtemat przemian fazowych zachodzących przy chłodzeniu surówki nad• e.utcktycznej

STĘŻENIE MASOWE C (%)

Rys. IV.22. Żeliwo białe zaeuiektycznc zawierające 4,8% C.

Na ile ledcburytu przemienionego widoczne wydzielenia cementytu pierwotnego. Udział cementytu pierwotnego w stopie wynosi 21%. Trawiono Mi I Pc

Rys. ni.5. Stal austenityczna żaroodporna z licznymi j>asmami poślizgu i ziarnami bliźniaczymi. Trawiono elektrolitycznie

Ogólna charakterystyka stali węglowych

•    Stal jest stopem żelaza z węglem o zawartości do 2% węgla.

•    Do zasadniczych domieszek zawsze występujących w stalach węglowych w mniejszej lub większej ilości należą mangan, krzem, fosfor i siarka.

•    Zawartość tych pierwiastków w stalach węglowych nie przekracza zwykle następujących wartości:

mangan - 0,8%, krzem    -    0,4%,

fosfor    -    0,05%,

siarka    -    0,05%.

•    Ponadto stal węglowa może jeszcze zawierać małe ilości miedzi, chromu i niklu, pochodzące ze złomu stalowego oraz rozpuszczone gazy, jak wodór, tlen i azot.

•    Ze względu na strukturę po wolnym chłodzeniu stale węglowe można podzielić na trzy zasadnicze grupy:

a)    stale podeutektoldalne, zawierające do 0,8% węgla, o strukturze ferrytyczno-perlitycznej,

b)    stale eutektoldałne, zawierające 0,8% węgla, posiadające strukturę perlityczną,

c)    stale nadeutektoldalne o zawartości 0,8 - 2,0% węgla, o strukturze perlitycznej z cementytem wtórnym.