TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA dr Anna Mazurkiewicz
tworami danej kultury, dzielą się na: językowe (język, mity, legendy; np. wydawanie folderów, broszur), behawioralne (ceremonie i rytuały; np. sposób powitania, kultywowanie tradycji związanych z określoną branżą) oraz fizyczne (technologia, przedmioty materialne; np. wystrój wnętrza). Są one najbardziej widocznymi, lecz równocześnie najmniej trwałymi składnikami danej kultury. Trudniej jest dostrzec normy i wartości, które są trwalsze od artefaktów (np. poziom wykształcenia, lojalność, rzetelność). Najbardziej trwałym i jednocześnie najtrudniejszym do zaobserwowania i zinterpretowania poziomem kultury organizacyjnej są podstawowe założenia kulturowe. Dotyczyć one mogą natury człowieka, relacji międzyludzkich, relacji organizacji z otoczeniem, jak i samej organizacji (np. sposób traktowania uczestników organizacji wynikać może z założenia o ludzkiej naturze — szacunek i zaufanie świadczyć mogą o przekonaniu, że człowiek jest istotą dobrą i zasługującą na zaufanie). Założenia są zazwyczaj nieuświadomione, na skutek czego trudno jest je dostrzec i jeszcze trudniej badać i analizować. Jednak to przede wszystkim one stanowią o istocie kultury organizacyjnej.
Model E. Scheina: poziomy kultury organizacyjnej Kultura społeczeństwa a kultura organizacyjna
Zasady funkcjonowania współczesnych organizacji, przez stawianie wymogów ich uczestnikom, stanowią ważny czynnik kulturotwórczy, kształtując w ten sposób system wartości, norm społecznych i wzorów zachowań. Ponieważ standardy te przenikają formalne granice organizacji, stają się jednym ze składników kultury społeczeństwa. Społeczeństwo przemysłowe kształtowane jest więc przez organizacje, które z kolei kreują „ludzkie potrzeby, styl życia i sposób myślenia”. Z drugiej strony to właśnie kultura społeczeństwa oddziałuje na strukturę i procesy realizowane w organizacji, a także postawy i motywy kierownictwa.
5