skanowanie0021 (31)

TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA dr Anna Mazurkiewicz

Podobnie jak W. Petty, tak i A. Smith stwierdził w swojej pracy „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”, że podstawą powiększania bogactwa jest praca. Jednakże, aby zwiększyć jej ilość i wydajność należy akumulować kapitał trwały.

A. Smith nie określił w sposób jednoznaczny pojęcia „kapitał ludzki” i potraktował zupełnie oddzielnie człowieka oraz zgromadzony w nim kapitał, a umiejętności i zdolności ludzkie stanowią, jego zdaniem, element kapitału trwałego. Kapitał trwały przynosi dochód czy też zysk bez obrotu, a więc zmiany właściciela. Natomiast, aby umiejętności ludzkie generowały zysk, muszą zostać poniesione określone koszty w postaci wydatków na kształcenie i naukę, dzięki czemu człowiek zdobywa stosowne kwalifikacje. Z kolei z posiadania różnych umiejętności i kwalifikacji przez pracowników wynika zróżnicowanie w poziomach wynagrodzeń, gdyż jednostka, która w siebie inwestuje oczekuje wyższego wynagrodzenia niż ci, którzy nie ponoszą kosztów na własne doskonalenie.

Koncepcja kapitału ludzkiego zapoczątkowana została w latach sześćdziesiątych XX wieku przez T.W. Schultza, który zwrócił uwagę na heterogeniczność kategorii, jaką jest kapitał i zaakcentował znaczenie inwestycji w wiedzę i umiejętności jako istotną cechę systemu ekonomicznego.

Teoria kapitału ludzkiego kładzie nacisk na jakość czynnika ludzkiego w procesach ekonomicznych. Nakłady na podnoszenie tej jakości traktowane są jako inwestycje, a więc w kategoriach czysto ekonomicznych. W ten sposób inwestycje w człowieka analizował jako pierwszy T.W. Schultz, dlatego uznawany jest za twórcę teorii kapitału ludzkiego. Wcześniejsze koncepcje ukazywały wprawdzie rolę i znaczenie człowieka w gospodarce, jednakże były to tylko twierdzenia ogólne, formułowane w związku z szerszymi zagadnieniami.

Dla T.W. Schultza oczywistym było, że ludzie są w stanie zdobywać nowe umiejętności i wiedzę. Mniej oczywiste jest już jednak, że owe umiejętności i wiedza są pewną formą kapitału, jak również, że kapitał ten stanowi wynik celowych inwestycji. Inwestycje w kapitał ludzki są kluczowym elementem teorii opisującej ten kapitał. Stanowią one „ogół działań, które wpływają na przyszły pieniężny i fizyczny dochód przez powiększanie zasobów w ludziach”. Kapitał ludzki można zatem analizować w aspekcie ilościowym (finansowym, uwzględniającym koszty jego wytworzenia), jak i jakościowym. O jego jakości decydują następujące działania:

-    kształcenie otrzymywane i oferowane przez system edukacji państwowej;

-    kształcenie i doskonalenie zawodowe w okresie pracy;

-    programy kształcenia dla dorosłych;