skanuj0015 (153)

108

brak poślizgu, przyłożone naprężenie ścinające musi być przeniesione z poruszającej się płytki przez warstwę graniczną do cieczy.

-    jednorodność próbki: żądanie to oznacza, że próbka musi reagować jednolicie na naprężenie. Jeżeli badane są zawiesiny, to wszystkie składniki muszą być bardzo małe w stosunku do grubości warstwy ścinanej cieczy .

-    brak zmian właściwości chemicznych i fizycznych próbek w trakcie bada* nia. Zmiany zachodzące na skutek procesów chemiczny ch, np. utwardzanie lub degradacja, wtórnie wpływają na właściwości teologiczne.

-    brak sprężystości próbki; ciecze powinny być czysto łcpkic. zeby stosować do nich proste prawa reologii.

Pomiar właśdwoid reołooirznych płynów lepko-sprężystych

Większość substancji spotykanych w przemyśle spożywczym wykazuje oprócz, właściwości lepkich również sprężyste. Dla prawidłowego scharakteryzowania ty-cli subsianc ji konieczny jest pomiar lepkości i sprężystości.

Coraz częściej zjawiska związane z lepko-sprężystością są opisy wane za pomocą pomiarów wykorzystujących naprężenia lub odkształcenia oscylujące, l ego rodzaju pomiary nazywane są pomiarami dynamicznymi (rys. 12).

LL				I 1
■ 1		V V
	;		\	/ / > i
1	90* -1		1 1 *>* 27tr w

-1.57    0    137    33    ą?i £2*

Q    k/2    x    5*K. 2c

-0.5

Rniiifk 12. PmiB)' dynuric/rc / r.pwc*akn nj.iadca»a kł

Podczas pomiaru oscylacyjnego w nomtUTt rotacyjnym górny cl email sensora (np. płytka lub stonek) nic obraca się w sposób ciągły w jednym kierunku, ale odchyla się naprzemiennie o mały kąl <p w lewo i prawo zgodnie t sinusoidalną funkcją zależną od czasu.

lego rodzaju badania prowadzi się przy bardzo małych kątach odchylenia wirnika po to. aby utrzymać się w liniowym zakresie Icpko-spiężystośei. Gdy kąt odchylenia jest nie większy- od 1“, generalnie przyjmuje się. iż zachowanie się różnych materiałów, w tym i ciasta, jest pod względem reoJogicznym liniowe (naprężenia są wprost proporcjonalne do odkształceń).

W reometrze próbka lepko-spręzystn umieszczona w szczelinie między dwiema płytkami jest poddawana odkształceniu zgodnie z funkcją sinusoidalną:

'/ = % sin(to t)

gdzie:.

y - odkształcenie w chwili t,

>Yi amplituda odkształcenia.

ot prędkość kątowa,

ro 2n/₍ gdzie f częstotliwość [Hz],

Naprężenie ścinające wymuszone lub powstałe pod wpływem wywołanego odkształcenia wyrażone jest wzorem:

r ■ t₀ sin(oj/ + 6) [N7nrJ

gd/ie:

r - naprężenie ścinające w chwili i. ro - amplituda naprężenia.

i* kąi przesunięcia fazowego, o klóry przyłożone'naprężenie wyprzedza mierzone odkształcenie.

Pomiary dynamiczne cieczy iepko-sprężystej. cieczy niulonowskięj i doskonałego ciała stałego schematycznie przedstawia rysunek 13.

Analizując pomiary z wykorzystaniem oscylacji wymuszonych, należy wprowadzić pojecie -zespolonego modułu Cr⁴**, który jest definiowany jako:

7o

gdzie G* oznacza całkowity opór substancji ro przyłożone odkształcenie.

Dla rzeczywistych substancji obie wielkości: G⁴ - moduł zespolony. 6 przesunięcie fezowc. są zależne od częstotliwości. Dlatego przed przystąpieniem