Energia cieplna jest postacią energii kinetycznej ruchu postępowego, obrotowego lub drgającego atomów i cząsteczek danej substancji. W przypadku gazów dominuje ruch postępowy i częściowo obrotowy, dla cieczy ruch obrotowy, a dla ciał stałych ruch drgający. Według mechaniki kwantowej poszczególne ruchy mają określone wartości kwantów energetycznych. Jednostką energii cieplnej jest dżul (J). Przepływ energii cieplnej zgodnie z prawami termodynamiki następuje od miejsc
0 wyższej temperaturze do miejsc o niższej temperaturze. Efektem przepływu energii cieplnej jest zmiana temperatury, a układ dąży do wyrównania energii (wyrównania temperatury). Większość (90%) żywności wymaga przed spożyciem obróbki cieplnej, tj. ogrzewania i chłodzenia.
Celem obróbki cieplnej żywności jest:
O zapewnienie możliwości konsumpcji i łatwiejszego przyswajania, ewen-* tualnie utrwalenie (pasteryzacja, sterylizacja, chłodzenie),
O nadanie odpowiednich cech sensorycznych (wygląd, barwa, konsystencja, zapach, smak).
Metody obróbki cieplnej żywności są następujące:
□ gotowanie (w wodzie 80—103°C; w parze 100- 130°C),
O smażenie (w tłuszczu ~ 170°C; rozgrzaife-płyta),
□ duszenie (wstępne obsmażenie - 170°C. dalsze gotowanie w niewielkiej ilości tłuszczu i wodzie wydzielonej z produktu),
□ pieczenie (w gorącym powietrzu 18O-250°C).
Obróbkęcieplną żywności prowadzi się w różnych typach i rodzajach aparatów
1 urządzeń grzejnych. Aparaturę grzejną w gastronomii można podzielić w zależności od przeznaczenia technologicznego oraz od sposobu ogrzewania (rodzaju użytej energii).
Aparatura grzejna według przeznaczenia technologicznego
patelnie
kotły warzelne trzony kuchenne
— 64 —