skanuj0038

boranta, któremu nie wypada wypowiedzieć sądu wartościującego, muszą prowadzić do głębokich omyłek i rozczarowań. Na tę właśnie niepewną drogę weszły w ostatnich czasach studia literackie. Nie bez zniechęcenia czytelnik odkłada dziś na stronę setki tomów modnych analiz techniczno-literackich, wzorowanych] na ekspertyzach laboratoryjnych.

......JaKo wiernemu synowi pozytywizmu, piszącemu te

słowa trudno jest robić proces pozytywizmu współ-j czesnego. Nie można jednak ukryć, że lud laboratoryjny dostarczył w olifatńićbrirż^ czarowań. Żyjąc w obawie wypowiedzenia sądu wartościującego, nie zajął stanowiska do najważniejszych zagadnień naszego czasu. W swych białych tunikach pozostał niemy, fabrykujący posłusznie bomby atomo-. w^T^HumamŚcrnie mają mu tak wiele dozazdrosżczei nia. Od"~formacji humanistyczni^:zcg2^kujemy~~~czegoś innego.

1948

ESEJ DLA KASSANDRY

Cieniom L. R.

I

U starych autorów greckich Kassandra jest posta-fią symboliczną, przedstawiającą dramą4-wewngtrzny ,1 bezsilnośĆ4)xproków.

W i Iliadzie postacTKassandry jest zaledwie naszkicowana. W świecie homeryckim, gdzie bogowie prowadzą bohaterów za rękę ku sławie i zgubie, nie ma Miejsca na dialog proroka z jego ludem. Dialog taki jglloźy do świata republikańskiego. Tam dopiero wyłapuje różnica między tym, który widzi, i jego niewiernym otoczeniem.

1'nltal Kassandry tragicznej jest tworem wyobraźni ^Mfkiej, wzrastającym i dopełniającym się w de-racji. Wśród zachowanych pomników literatury najwięcej mówi nam o Kassandrze Ajschylos w Aga-■fmwmie i Eurypides w Trojankach.

^Blisandrę, córkę Priama, nauczył przepowiadać żalu u >lumy w niej Apollon. „Walczył o moją miłość”, mówi o nim Kassandra. Bóg o jasnych lokach nie był jiilimk szczęśliwy w miłości. Kassandra zwodziła go ^^■licami. Mimo zawodu młody bóg uszanował jej pwnlimie do dziewictwa i nie odebrał daru przewiewaniu. Według Eurypidesa Kassandra pozostała ka-Bf M11U11 Apollon a aż do zburzenia Troi. Ponieważ nie ^Hiyinuia danej młodemu bogu obietnicy, nikt wię-ttij pjp wierzył jej słowom.

171