skanuj0047 (55)

4.8. Przyrodnicza inwentaryzacja i waloryzacja obszarów i obiektów

4.8. Przyrodnicza inwentaryzacja i waloryzacja obszarów i obiektów

137

Regionalizacja

przyrodniczo-

-leśna

Regionalizacja

morfogenetyczna

niż zespół. Podstawą tej regionalizacji było zróżnicowanie potencjalnej roślinności naturalnej, odzwierciedlone na mapach przeglądowych w skali 1: 300 000, dzięki czemu wyróżniono 909 jednostek podstawowych i 22 krainy geobotaniczne.

Regionalizacja przyrodniczo-leśna (Trampler i in. 1990) przedstawia z kolei przestrzenne zróżnicowanie warunków wzrostu drzew i rozwoju lasów. Najwyższą jednostką jest kraina wyróżniona na podstawie zasięgu głównych gatunków drzew lasotwórczych i podzielona na dzielnice na podstawie struktury siedlisk i lesistości oraz mezoregiony wg kryterium podłoża geologicznego i dominującego typu siedliskowego lasu. W tym podziale występuje 8 krain, 59 dzielnic i 149 mezoregionów, później jednak podział ten uszczegółowiono dzięki wprowadzeniu poziomu mikroregionów przyrodniczo-leśnych, których granice są zgodne z granicami podokręgów geobota-mcznych (Matuszkiewicz 1993; Matuszkiewicz i in. 2001). Według Solona (2003) był to istotny krok w kierunku unifikacji różnych podziałów regionalnych Polski.

W ostatnim z często stosowanych podziałów regionalnych Polski Kondracki (1988) wyróżnił obszary morfogenetyczne: młodoglacjalne (niziny nadmorskie, garb pojezierny i wysoczyzny jeziorne), staroglacjalne (wysoczyzny i równiny bezjezior-ne oraz równiny denudacyjne) i strukturalne (Wyżyna Sląsko-Krakowska, Wyżyna Kielecka i Niecka Nidziańska, Wyżyna Lubelsko-Wołyńska, Kotliny Przedkarpac-kie, Karpaty i Sudety). Do tego podziału nawiązują w waloryzacji przyrody nieożywionej geolodzy (Alexandrowicz i in. 1992).

Jednolitej i kompletnej waloryzacji przyrodniczej przestrzennych jednostek geograficznych lub regionów w kraju nie przeprowadzono, chociaż byłaby ona użyteczna zarówno w analizie istniejącej sieci obszarów prawnie chronionych, jak i w jej uzupełnieniu o brakujące elementy. Istnieją jednak bardzo dobre opracowania przyrody niektórych regionów, stanowiące ważny przyczynek do syntezy ogólnopolskiej (np. Michalczyk 1997; Nowak 1997; Borówka 2002; Fabiszewski 2005b).

4.8. Przyrodnicza inwentaryzacja i waloryzacja obszarów i obiektów

Warunkiem sporządzania poprawnych planów zagospodarowania przestrzennego po- Przyrodnicza sczególnych regionów kraju uwzględniających potrzeby uzupełnienia sieci obsza- inwentaryzacja rów chronionych, a także wykonania planów ochrony parków narodowych, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, jest szczegółowe rozpoznanie ich wartości przyrodniczych i walorów krajobrazowych. Podstawą waloryzacji jakiegokolwiek obszaru dla potrzeb ochrony przyrody jest zatem inwentaryzacja elementów przyrody wykonywana zwykle w sieci pól, na które do celów inwentaryzacyjnych zostaje podzielony taki obszar. Polega ona na zidentyfikowaniu i sporządzeniu możliwie pełnej listy gatunkowej roślin, zwierząt i grzybów, listy zespołów roślinnych (ekosyste-