63469 skanuj0051 (45)

4.8. Przyrodnicza inwentaryzacja i waloryzacja obszarów i obiektów

■    gatunków tzw. kluczowych (key-stone spedes) w strukturze ekosystemów lub krajobrazów, spełniających z różnych powodów rolę większą niż inne w utrzymywaniu bogactwa gatunkowego biocenoz, obiegu materii i przepływie energii. Taką rolę spełniają m.in. gatunki zwierząt drapieżnych zajmujących szczytową pozycję w piramidach troficznych; regulują one liczebność i strukturę populacji swoich ofiar (głównie zwierząt roślinożernych) i zapobiegają zniszczeniu lub zubożeniu roślinności. Do tej grupy należą także np. grzyby mikoryzowe, rośliny i zwierzęta stanowiące unikatowe źródło pokarmu dla ściśle pod tym względem wyspecjalizowanych zwierząt, ptaki drążące dziuple wykorzystywane także przez nietoperze i wiewiórki;

■    gatunków podlegających ochronie prawnej, wymagających zachowania całego ekosystemu, a w przypadku zwierząt dwuśrodowiskowych lub mających duże areały osobnicze¹ — całego kompleksu ekosystemów (krajobrazu);

■    unikatowych, rzadkich lub ginących zbiorowisk roślinnych, z którymi związane są zwykle także rzadkości mikologiczne i faunistyczne oraz wysoki stopień zgodności szaty roślinnej z właściwościami siedliska, oceniany zwykle na podstawie porównania roślinności rzeczywistej z dzisiejszą potencjalną roślinnością naturalną;

■    ostoi gatunków ptaków ginących i zagrożonych na kontynencie europejskim wymienionych w załączniku do Dyrektywy Ptasiej (Sidło, Błaszkowska i Chylarecki 2004);

■    ostoi ginących i zagrożonych na kontynencie europejskim gatunków roślin i zwierząt innych niż ptaki oraz typów siedlisk wymienionych w załącznikach do Dyrektywy Siedliskowej (Makomaska-Juchiewicz i Tworek 2003; Baranowski i Makomaska-Juchiewicz 2004).

O wysokich walorach przyrodniczych obszarów może także przesądzać m.in. długotrwałość tradycyjnej, ekstensywnej formy użytkowania rolniczego, ich usytuowanie na szlakach migracji zwierząt, niski wskaźnik urbanizacji, niski poziom synantropizacji flory, fauny i krajobrazów, a także niski wskaźnik zanieczyszczenia powietrza, wód i powierzchni ziemi.

Szczególnym przedmiotem waloryzacji przyrodniczej w skali całego kraju są doli- Waloryzacja

■y rzeczne, a także inne tereny pełniące funkcję korytarzy ekologicznych i szlaków korytarzy

..    .    . i, ^    .    . . i , . i    ekologicznych

migracji o istotnym znaczeniu dla utrzymania genetycznej integralności subpopu-

lacji roślin i zwierząt oraz zachowania przestrzennej spójności obszarów o znacz -tej różnorodności biologicznej (Jankowski i Swierkosz 1995; Gacka-Grzesilaewicz i Cichocki 2001; Kiczyńska i Weigle 2003; Jędrzejewski i in. 2004). Projekt korytarzy ekologicznych łączących europejską sieć obszarów Natura 2000 na terenie

1

Areał osobniczy to obszar, na którym roślina lub zwierzę zaspokaja wszystkie potrzeby życiowe związane ze zdobywaniem pokarmu, rozrodem, schronieniem przed naturalnym wrogiem itp. Areał aktywnie broniony przed innymi osob-mam populacji nosi nazwę terytorium.